Spanning juni 2012 :: Chronologie bezuinigingen en garantstellingen kabinet-Rutte

De vertegenwoordigers van de Kunduz-partijen komen bijeen om te onderhandelen.

Tekst: Tijmen Lucie Foto: Werry Crone / © Hollandse Hoogte Illustraties: Robert de Klerk

30 september 2010: in het regeer- en gedoogakkoord wordt afgesproken dat het kabinet-Rutte-Verhagen in de periode 2011-2015 in totaal 18 miljard gaat bezuinigen. Dit om te voldoen aan de door Brussel gesteld norm van 3% voor het begrotingstekort. Een akkoord van een kabinet waar in de woorden van premier Rutte ‘rechts Nederland zijn vingers bij aflikt’.

16 mei 2011: volgens minister van Financiën De Jager zullen de Griekse noodleningen de Nederlandse belastingbetaler geen geld kosten.

In mei 2010, toen het noodpakket van 110 miljard aan Griekenland werd verstrekt, zei De Jager zelfs dat Nederland aan de leningen zou gaan verdienen.

21 juli 2011: Op een speciale top besluiten de eurolanden Griekenland nog eens 109 miljard euro te lenen (bovenop de 110 miljard die in mei 2010 was afgesproken). Rutte rekent 50 miljard mis. De 109 miljard steun aan Griekenland bestaat volledig uit publiek geld, terwijl Rutte bezwoer dat de banken 50 miljard zouden bijdragen. Nederland staat voor 6 miljard garant. Naast de lening aan Griekenland willen de eurolanden het noodfonds meer slagkracht geven. De garanties van de landen moeten daardoor omhoog. Voor Nederland stijgt het garantiebedrag tot bijna 100 miljard euro.

13 september 2011: De Jager houdt voor het eerst rekening met een faillissement van Griekenland, wat de belastingbetaler veel geld zal gaan kosten.

11 oktober 2011: Nederland stelt voorwaarden ‘waarover niet valt te onderhandelen’ aan de invoering van een groter Europese noodfonds, aldus minister De jager. Een van de voorwaarden is een eurocommissaris die kan ingrijpen als een land niet voldoet aan de begrotingsregels. In het uiterste geval kan een land uit de euro gezet worden.

1 maart 2012: het CPB heeft becijferd dat het begrotingstekort in 2013 4,5% (later bijgesteld naar 4,6%) zal bedragen. Regeringspartijen VVD en CDA en gedoogpartner PVV komen in het Catshuis bijeen om te onderhandelen over een nieuw bezuinigingspakket van 12 à 14 miljard om het begrotingstekort, zoals Brussel het wil, in 2013 terug te brengen tot 3%. Zo niet, dan dreigt een boete van 1,2 miljard, aldus eurocommissaris Olli Rehn.

12 april 2012: volgens premier Rutte ligt het kabinet op schema om gedurende zijn kabinetsperiode

18 miljard euro te bezuinigen.

21 april 2012: na zeven weken onderhandelen in het Catshuis valt het kabinet-Rutte-Verhagen. Op het laatste moment gaat de PVV niet akkoord met een bezuinigingspakket van 14 miljard euro, waarin onder meer een nullijn voor ambtenaren, een btw-verhoging van de hoge en lage tarieven en een eigen bijdrage van 9 euro voor medicijnen was vastgelegd.

27 april 2012: waar de PVV, CDA en VVD in zeven weken niet in slaagden, lukt de Kunduz-coalitie binnen twee dagen wel: een akkoord sluiten over bezuinigingen en lastenverzwaringen ter waarde van ruim 12 miljard euro. In grote lijnen komt dit akkoord overeen met dat van het Catshuis. Belangrijkste verschil is dat een aantal bezuinigingsmaatregelen uit het regeerakkoord geheel of gedeeltelijk worden teruggedraaid.

23 mei 2012: een meerderheid in de Tweede Kamer (VVD, CDA, GroenLinks, D66 en PvdA) heeft gestemd voor de invoering van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM): een permanent noodfonds waarin 700 miljard euro wordt gestort. Nederland staat garant voor 40 miljard euro. Naast het ESM blijft het tijdelijke noodfonds EFSF (Europees Financieel Stabiliteitsfonds) ook bestaan.

Daarom valt het bedrag dat Nederland bijdraagt aan beide noodfondsen hoger uit: van juli 2012 tot juli 2013 zullen deze garanties gezamenlijk uitkomen op 134 miljard.

Kunduz is catshuis-light

Het Catshuisoverleg dat eind april mislukte vormde de basis voor het Kunduz-akkoord dat VVD, CDA, GroenLinks, D66 en de ChristenUnie sloten. Ondanks de juichstemming over het sluiten van het akkoord, zal de koopkracht van de gewone burger er door het Kunduz-akkoord in 2013 fors op achteruitgaan (zie voor een uitgebreid overzicht van dit bezuinigingspakket de infographic in het mei-nummer van Spanning). In cijfers verschillen Catshuis en Kunduz dan ook niet zo veel van elkaar. Voor wat betreft de AOW-leeftijd en het ontslagrecht gaat het Kunduz-akkoord zelfs nog verder.

10 miljard lastenverzwaringen, 5 miljard bezuinigingen

Overeenkomsten

• De btw wordt verhoogd van 19 naar 21 procent.
• Voor ambtenaren geldt de komende twee jaar een nullijn.
• Het eigen risico in de zorg wordt verhoogd.
• Er komt meer accijns op tabak, alcohol en frisdrank.
• Het woon-werkverkeer wordt belast.
• De ontslagpremie wordt beperkt.
• De huren voor mensen met een inkomen tussen 33.000 en 43.000 euro gaan 1 procent omhoog, bovenop de inflatie.
• De hypotheekrenteaftrek wordt beperkt. Voor bestaande gevallen verandert niets.

Verschillen

• Bezuinigingen op passend onderwijs, het persoonsgebonden budget en de geestelijke gezondheidszorg worden geheel of gedeeltelijk teruggedraaid. Ook de voorgenomen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking vervallen. Verder wordt de verhoging van de btw op de podiumkunsten teruggedraaid.
• Er komen extra belastingen op fossiele brandstoffen.
• De dierenpolitie wordt afgeschaft.
• Extra heffing van 16 procent voor inkomens boven de 150.000 euro.
• De AOW-leeftijd stijgt nog sneller. Volgend jaar gaat de leeftijd al met een maand omhoog om, in 2019 op 66 en in 2023 op 67 jaar uit te komen.
• Anders dan in het Catshuisakkoord wordt in het Kunduz-akkoord het ontslagrecht versoepeld. De vijf partijen hebben een nieuwe wettelijke ontslagprocedure vastgesteld. De rechter speelt alleen nog een rol als de werknemer bezwaar maakt.

Lees online