Spanning mei 2012 :: Populistisch als Geuzennaam?

Populistisch als Geuzennaam

Politieke tegenstanders van de SP zetten onze partij vaak en graag neer als populistisch. Ze hopen daarmee de partij in een negatief daglicht te stellen. Zetten ze ons daarmee ook werkelijk weg, of is het eigenlijk gewoon een geuzennaam?

Tekst: Vincent Mulder Foto: SP-Amsterdam

Het zit de SP in de genen: in de 40 jaar geschiedenis die de partij kent, is steeds een van de belangrijkste opdrachten voor ons partijkader geweest om onderzoek te doen onder de mensen. Het volk dienen kan niet zonder kennis op te doen bij de mensen zelf. Door te horen welke problemen er spelen, welke opvattingen burgers hebben en onderzoek te doen naar de leef-, woon- en werkomstandigheden van mensen, weet de SP vaak als eerste wat er ‘leeft onder het volk’. Dat is ook precies wat alle volksvertegenwoordigers permanent zouden moeten doen. Als politieke partij voorkom je daarmee dat je je vervreemdt van de mensen. Ten eerste ben je makkelijker in staat om de taal van het volk te spreken en soms ingewikkelde zaken zo te verwoorden dat ze door iedereen kunnen worden begrepen en opgepakt. Ten tweede kun je argumenten die voor de gewone mensen tellen mee laten wegen en ten derde kun je beter op tijd aanvoelen hoeveel draagvlak er in potentie is voor zaken waar we de strijd voor willen aangaan. Op deze manier heeft de SP in haar bestaan al honderden zo niet duizenden acties samen met grote groepen uit de bevolking met succes gevoerd.

Een volkspartij met succes en uithoudingsvermogen

Dit maakt de SP een ‘volkse’ partij, een partij van het volk, en dat is iets om zeker trots op te zijn. Heel vaak hoor je van anderen dat de SP opkomt voor de gewone man of vrouw. Vaak ook zijn wij de vertolker van wijd verbreid ongenoegen over bepaalde onderwerpen. Uniek is dat echter niet. De laatste jaren zijn er tal van bewegingen en partijen opgekomen en ondergegaan, die een beweging of een partij van het volk wilden zijn. Denk aan de ouderenpartijen uit de jaren ’90 of meer recent Rita Verdonk’s Trots op Nederland. Wat de SP echter voor heeft op deze stromingen is dat de partij geworteld is in een eigen, herkenbare traditie, successen weet te boeken en een lange adem heeft.

Zo wist de SP bij het referendum over de Europese grondwet in 2005 haarscherp de kritiek te verwoorden die bij grote groepen mensen leeft over Europa. Het ondemocratische gehalte van de totstandkoming van de EU, de groeiende macht van Brussel ten koste van onze regering en parlement in Den Haag en de machtspolitiek die koste wat kost Europa voor beurzen en grote bedrijven aantrekkelijker moest maken in plaats van een socialer Europa voor de gewone mensen. En met succes: bijna tweederde van de kiezers stemde tegen de Europese Grondwet, die daarmee formeel naar de prullenbak verwezen werd.

Na het door ons gewonnen referendum is dit grote misnoegen over Brussel en de EU niet minder geworden, zeker niet nadat de grondwet er in de vorm van een verdrag toch is gekomen. Daarom kan een partij als de SP niet zonder een lange adem. Juist op thema’s als Europese integratie is het noodzakelijk om te blijven vaststellen dat van de noodzaak tot samenwerking in Europa de bezwaren die breed worden gedragen te benadrukken en verzet te bieden tegen de snelle ontwikkelingsdrang tot een neoliberaal ondemocratisch Europees bolwerk. Juist omdat de SP bewezen heeft over deze lange adem te beschikken, zijn wij een unieke partij in Nederland waar veel mensen zich bij thuis voelen.

Er is dan ook veel te zeggen voor het met trots claimen van het label populistische partij. In het voorbeeld van de Europese grondwet streed het volk tegen een elite die Europa als project er door wenst te duwen. Maar ook in veel andere situaties voelen grote groepen mensen zich gepiepeld door machtsdragers die een eigen agenda voeren, of het nu gaat om de aanleg van een golfbaan in een natuurgebied, de bouw van een prestigieus peperduur stadhuis, of het wegbezuinigen van 70.000 banen in de sociale werkvoorziening. In al die gevallen wil een meerderheid van het volk een streep zetten door de agenda van deze elite van machtsdragers en vindt het de SP aan haar zijde.

De noodzaak van een eigen visie

Zo bezien is er niets mis met de term populisme en mogen we die best als een geuzennaam voeren. Maar er is ook een betekenis van de term populisme die we ons niet moeten laten aanleunen. Want met populisme wordt ook maar al te vaak bedoeld dat je alleen die zaken zegt waarvan je weet dat de kans groot is dat het de grote groep mensen zal bevallen, zonder dat je daar zelf consequenties aan verbindt. Met andere woorden het mooipraten of het volk naar de mond praten. Dat is politiek bedrijven op een manier van ‘u vraagt en wij draaien’. Dergelijk populisme is uit op de gunst en sympathie van de kiezer op basis van het populair verwoorden van standpunten om maar te gerieven. Gelukkig is een dergelijke populist geen lang leven beschoren, want op het moment dat hem de macht toevalt blijken het holle frasen, zonder onderbouwing en werkbare alternatieven. Ook als het op het eerste gezicht sympathiek lijkt, is deze vorm van populisme uiteindelijk niet productief. Wie herinnert zich nog de pogingen van Rita Verdonk om via Wikipedia-pagina’s een eigen programma op te stellen? Wat zonder enige twijfel goed bedoeld was, ontaardde in een wirwar van standpunten die samen geen herkenbare visie op Nederland opleverden en mede daardoor ook geen burgers in beweging wist te brengen.

‘Succes en uithoudingsvermogen. Dit maakt de SP een ‘volkse’ partij, een partij van het volk, en dat is iets om zeker trots op te zijn.’

De SP heeft in 40 jaar bewezen door vrijwel permanent onderzoek te doen onder de mensen en op basis daarvan standpunten in te nemen en de strijd aan te gaan dat we het vertrouwen van de mensen niet beschamen. We zijn geen eendagsvlieg gebleken. De belangrijkste reden daarvoor is dat we naast onderzoek onder de mensen steeds in staat zijn geweest om met behulp van onze ideologische meetlat, menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit onze standpunten te toetsen. Daardoor blijven wij herkenbaar voor burgers zonder onze standpunten die uit onze kernwaarden voortvloeien in beton te gieten.

Compromissen uitleggen kan en moet

Dat we geen eendagsvlieg zijn hebben we ook bewezen - en bewijzen we in toenemende mate - op die plaatsen waar we mee besturen in gemeenten en provincies. We worden steeds meer gewaardeerd als partij die medeverantwoordelijkheid draagt en niet wegloopt voor moeilijke, soms impopulaire beslissingen. Maar door onze drang om naar de mensen toe te gaan zijn we ook dan in staat om uitleg van zaken te geven en steun voor ons beleid te verwerven. Zo hebben we in Heerlen ondanks aanvankelijk verzet van enkele groeperingen de opvang van verslaafden en daklozen naar grote tevredenheid weten te regelen. Zo weet de Statenfractie in Zuid Holland een besluit tot het aanleggen van een omstreden snelweg in Voorschoten uit te leggen aan de achterban, waarbij we tegelijkertijd aangeven dat de strijd tegen die weg niet voorbij is nu we meebesturen. Door op die manier bestuursverantwoordelijkheid te dragen kunnen we laten zien dat we van het volk zijn, en niet willen horen bij een machtselite.

Lees online