Tribune 04/2007 :: Actueel - Na een kopje koffie en een plakje cake konden we inpakken

Actueel

”Na een kopje koffie en een plakje cake konden we inpakken”

Tekst: Rob Janssen en Elma verheij Illustratie: Len Munnik

De SP, grote winnaar van de Statenverkiezingen, is in élke provincie buiten de deur gehouden. Met welke argumenten? En was er sprake van boze opzet, zoals veel kiezers denken? Na een rondgang langs de Nederlandse provincies zou je bijna denken van wel.

Zeventien PvdA-wethouders uit de provincie Groningen schreven hun partijgenoten in Provinciale Staten een brief of ze alsjeblieft de SP wilden verkiezen bóven de CU. En ja, PvdA-fractievoorzitter William Moorlag kon niet ontkennen dat de SP zich “zeer coöperatief” had opgesteld. Máár, zo legde hij de radioluisteraars uit, dat was nou net het probléém. Neem de kolencentrale in de Eemshaven (Tribune februari – red). Daar was die partij toch op tegen? En nou viel er ineens over te praten? Onbetrouwbare luitjes! Niet veel later werd het college van PvdA, CDA en CU gepresenteerd, een getrouwe afspiegeling van de coalitie in Den Haag. Dat was ook de bedoeling, gaf CDA-lijsttrekker Henk Bleker grif toe. Het was ook de reden waarom samenwerking met de SP ‘nicht in Frage’ kwam. “Als je in Den Haag strijdt om iets voor Groningen te bereiken, moet je geen muiterij hebben op de Groninger vloot. Bij de SP zagen we het muitende marinepersoneel al klaarstaan als het ware.”

VVD-coryfee Henk Vonhoff, formateur in Flevoland, bedacht ook een gelegenheidsargument om de SP buiten de deur te houden. Toen Herbert van Ravenzwaaij het SP-programma naar voren bracht, met daarin zaken als een onsje mínder aandacht voor vliegveld Lelystad en méér voor het wegwerken van de achterstand in sociale woningbouw en jeugdzorg, kreeg hij te horen dat deze standpunten “wel heel erg intern gericht” waren. Van Ravenzwaaij: “Na een kopje koffie en een plakje cake konden we inpakken.” Er kwam hetzelfde college van VVD, PvdA en CDA dat Flevoland al jaren regeert.

De VVD had ‘geen zin’ in onderhandelingen met de SP

In Overijssel ging het niet anders. “We zijn niet eens aan de inhoudelijke bespreking van de partijprogramma’s toegekomen,” zegt Düzgün Yildirim. CDA, PvdA en VVD (in die volgorde) hielden ondanks verlies stevig vast aan het pluche. Zo ging het ook in Zuid-Holland en Drenthe, waar de PvdA noodgedwongen het CDA dumpte, maar waar de sociaal-democraten álles beter vonden dan de SP (‘dan liever de VVD’). In Noord-Holland liet (grootste) partij VVD weten ‘geen zin’ te hebben in onderhandelingen met de SP. Voor de wél uitgenodigde PvdA (en GroenLinks) geen reden om niet gezellig aan te schuiven.

Of neem Zeeland, waar de (eveneens buiten de zittende coalitie gehouden) CU in de pers gewag maakt van het feit dat de twee winnende partijen (SP en CU) niet ‘serieus’ genomen zijn. Wat volgens de doorgaans dóódeerlijke christenen geen G’dswonder was, want ‘de uitkomst lag al tevoren vast’. En dan is er nog Gelderland. Maar dat voorbeeld is flauw, omdat PvdA en CDA daar al maanden tevoren duidelijk maakten dat ze aankoersten op een ‘Haagse afspiegeling’. Samenwerking met de SP? No way! Of zoals Alard Beck, ex-PvdA-raadslid uit Nijmegen op zijn weblog schreef: ‘Ik kan en wil het ook niet aan de kiezers uitleggen, want er is zelfs nooit overwogen de SP erbij te betrekken.’

De uitgestoken hand werd resoluut afgewezen: niks onderhandelingen!

Laten we eerlijk zijn: misschien lag het – ook – aan onwennigheid of gebrek aan (bestuurlijke) ervaring. In Drenthe bijvoorbeeld deed de partij voor het eerst mee. Maar in Brabant en Limburg, waar de SP na het CDA de grootste werd, laat de partij al jaren laat zien bestuurlijke verantwoordelijkheid te wíllen en kúnnen dragen.

“Het vermeende gebrek aan bestuurlijke ervaring speelde geen enkele rol,” blikt Nico Heijmans terug op de onderhandelingen in Noord-Brabant. “Zeker met het CDA hebben we zeer constructieve en positieve gesprekken gehad. Inhoudelijk botste het niet.” Het wordt bevestigd door CDA-gedeputeerde Paul Rüpp in het Brabants Dagblad, die door alles wat er door Heijmans en de zijnen aandroegen ‘zin kreeg in het avontuur met de SP’. Maar de PvdA (!) dacht daar anders over en een coalitie van alleen CDA en SP was voor het CDA een brug te ver; de VVD moest bereid zijn tot samenwerking met de socialisten. Na nauwelijks twee uur praten gooiden de liberalen de deur dicht. Heijmans: “We zijn in een fuik gedreven.”

In Limburg kwam de SP zelfs niet eens toe aan onderhandelingen. Terwijl de SP zich uitermate soepel opstelde, wees het CDA die uitgestoken hand resoluut af. Dagblad De Limburger sprak van een farce: ‘Natuurlijk, het kan dat het CDA de SP hoe dan ook niet pruimt. Dat is een heldere opstelling en ook nog eens een standpunt dat de verreweg grootste partij van Limburg zich kan veroorloven. Maar maak dat dan duidelijk voor 7 maart (helder voor de kiezers!) of op 7 maart zelf. Dat voorkomt de opvoering van een farce van anderhalve week.’ Waarvan akte!