Spanning november 2011 :: Opinie - Dennis de Jong: Wie verdienen er aan de eurocrisis?
Opinie
Wie verdienen er aan de eurocrisis?
Dennis de Jong
Op het eerste gezicht lijkt de eurocrisis alleen maar verliezers te kennen. De winkelier in Griekenland die zijn zaak moet sluiten. De werklozen in Europa, die nu rond de 10 procent van de beroepsbevolking vormen. Of de mensen met een uitkering waar keer op keer op gekort wordt. Maar er zijn ook winnaars. De eurofanaten, de neoliberalen en de speculanten.
De lijfspreuk van een paar Amerikaanse bankiers hebben de eurofanaten zich snel eigen gemaakt: ‘Never waste a good crisis’, oftewel doe je voordeel met iedere crisis. Brussel is groot geworden door crises: telkens als de boel uit elkaar dreigde te vallen, maakte de EU een sprong naar voren. De eurocrisis is ontstaan door zo’n sprong naar voren, te weten de invoering van de euro als gemeenschappelijke munt terwijl de economieën van de eurolanden helemaal niet gelijkwaardig waren. Zelfs toen bleek dat een land als Griekenland het zonder hulp van de andere eurolanden binnen de eurozone niet meer zou redden, was er niet echt een weg terug meer. In ieder geval dreigden de regeringsleiders met hel en verdoemenis als Griekenland de euro zou opgeven. De Duitse Bondskanselier gebruikte onlangs in dat verband zelfs nog het woord ‘oorlog’. En dus zijn we gaan repareren: in een paar maanden tijd moest en zou een Europees economisch bestuur uit de grond gestampt worden dat de oorspronkelijke weeffout moest herstellen. En zo geschiedde: begin oktober stemden zowel de Raad van Ministers als het Europees Parlement in met het zogeheten sixpack, zes wetsvoorstellen die samen zouden zorgen voor een procedure waarbij eurolanden gedwongen worden ‘zich aan de regels te houden’.
Daar sloegen de neoliberalen hun slag: die regels zijn namelijk helemaal niet objectief juist, maar zijn een politieke keuze. Zo mag het begrotingstekort niet uitkomen boven de 3 procent en de staatsschuld niet boven de 60 procent van het nationaal inkomen. Op zich goede regels, ook de SP wil de boekhouding op orde hebben, maar je moet ze wel met beleid toepassen. We zouden de banken niet eens hebben kunnen redden, als Nederland zich tijdens de bankencrisis precies aan de norm van 3 procent had gehouden. Je moet altijd waken voor te veel (en daarmee kapot-) bezuinigen. Verder mogen volgens de regels van het nieuwe economisch bestuur de lonen niet te hard stijgen en hetzelfde geldt voor de uitgaven voor de zorg en voor de pensioenen. Het economisch bestuur kent geen regels over armoede- en werkloosheidsbestrijding of over het tegengaan en terugdraaien van te grote inkomensverschillen. Het economisch bestuur is dus gewoon een neoliberaal project.
Ook de speculanten hebben geprofiteerd van de crisis. De bonussen bij de banken zijn weer flink gestegen. Terwijl het de speculanten met hun ondoorzichtige financiële producten waren die de crisis hebben veroorzaakt, is het voor hen nog steeds mogelijk te gokken op van alles en nog wat. Op grondstofprijzen, op schommelingen van wisselkoersen, ja zelfs op het failliet van Griekenland. Het is ongelofelijk, maar nog steeds verdienen speculanten geld als het met een bedrijf of met een land slecht gaat. De speculanten houden de regeringsleiders in een wurggreep: als er te harde maatregelen worden genomen, kunnen zij niet meer lenen aan de bedrijven en stort uiteindelijk de hele economie in. De regeringsleiders zien dit als een soort natuurwet en blijken meer geïnteresseerd in de markten dan in de gewone mensen.
Maar hun overwinning zal uiteindelijk een pyrrusoverwinning blijken. Wij zijn er namelijk ook nog: de SP, maar ook al die gewone mensen die de speculanten en neoliberalen spuugzat zijn. Zoals de mensen in tentjes op het Beursplein. Maar ook al die actieve SP’ers in de afdelingen, waarvan ik er via de Tour d’Europe (de serie politieke cafés over Europa en de pensioenen) steeds meer tegenkom. Aan ons allemaal de taak om het Europese economische bestuur een ruk naar links te laten maken, en om de aanval te openen op de speculanten en de graaiers. We hebben daarvoor een actieplan gemaakt (zie: sp.nl/europa). In Brussel en Den Haag gaan we dat stap voor stap uitvoeren. Wij gaan ervoor zorgen dat in Nederland weer een sociaal geluid klinkt, zo hard dat het zelfs in Brussel wordt gehoord: 1 voor allen!