Spanning oktober 2011 :: Opinie :: Ron Meyer :: FNV Lef, een vakbond van z'n mensen

Spanning, oktober 2011

Opinie

FNV Lef, een vakbond van z'n mensen

Ron Meyer

Er is een strijd gaande in de vakbeweging. Een richtingenstrijd. Volgens sommigen is de FNV onherstelbaar beschadigd en zelfs terminaal. Niets is minder waar. Het zijn de onvermijdelijke barensweeën van de nieuwe vakbeweging.

Het zou allemaal de schuld zijn van de federatiestructuur. Van Henk versus Agnes. En natuurlijk van het grote rode gevaar: de SP die alles overneemt van de PvdA. Dat laatste is bijna cabaretesk. Al is het maar omdat de vakbeweging niet verweten kan worden dat de PvdA op uitermate succesvolle wijze een steeds groter deel van de achterban van zich vervreemdt. En evenmin dat de leden een groeiend vertrouwen hebben in andere politieke partijen.

Wie zich desondanks op dit soort afleidingsmanoeuvres concentreert, vindt ongetwijfeld een stok om mee te slaan. Maar het is net als in een vliegtuig vlak voor de landing. Je denkt dat je de grond al hebt gevoeld, maar je scheert er nog altijd tientallen meters boven.

De Nederlandse vakbeweging was decennialang relatief machtig. Anders dan in andere Europese landen was zij niet afhankelijk van massa-protesten. Ze mocht aan tafel zitten. Het Grote Geld leefde zich uit op de maatschappelijke Design-afdeling en de vakbeweging mocht sleutelen in de Reparatieput. En ze deed dat niet eens onverdienstelijk. Het probleem is echter dat de vakbeweging zo vaak in die put zit dat mensen haar niet meer herkennen als ze eruit is. Ze spreekt de taal van de reparatie en niet de taal van de maakbaarheid.

De Nederlandse vakbeweging was decennialang relatief machtig. Anders dan in andere Europese landen was zij niet afhankelijk van massa-protesten. Ze mocht aan tafel zitten. Het Grote Geld leefde zich uit op de maatschappelijke Design-afdeling en de vakbeweging mocht sleutelen in de Reparatieput. En ze deed dat niet eens onverdienstelijk. Het probleem is echter dat de vakbeweging zo vaak in die put zit dat mensen haar niet meer herkennen als ze eruit is. Ze spreekt de taal van de reparatie en niet de taal van de maakbaarheid.

In mei 2011 reageerde Hans van der Steen van bazenclub AWVN in Nieuwsuur op de keuze van FNV Bondgenoten om de succesvolle aanpak in de schoonmaak in meer sectoren toe te passen: 'Het zou een ramp zijn, ik hoop vurig dat dit tot incidentele gevallen beperkt blijft.' Toen Walter Dresscher, voorzitter van de lerarenvakbond AOB zich recent liet ontvallen dat zijn schrikbeeld 'mensen met vlaggen op straat' is, leek die uitspraak veel op die van Van der Steen. Het zijn de stuiptrekkingen van de oude polder. De gezichtsloze institutie voelt dat de afstand tot veel mensen zo groot is geworden dat alleen spreken van rampen en schrikbeelden nog helpt.

In maart 2010 verbleven honderden schoonmakers vijf dagen en nachten op Utrecht CS. Niet voor de lol. Het was een 'Occupy'tje' nog ver voordat iemand van de Occupy-beweging gehoord had. Ghanese vrouwen, Marokkaanse mannen, Turkse families, Groningers, Brabanders en zélfs Limburgers. Wat ik altijd al wist, of op z'n minst hoopte, gebeurde vlak voor mijn ogen. Als mensen een gezamenlijk doel hebben, vormen kleur, godsdienst en tongval géén onoverbrugbare kloof. Integendeel: ze vormden de kleurrijke vaandels van een energiek en onverslaanbaar legioen. Deze vakbond was niet van de managers. Niet van de onderhandelaars. Deze vakbond was en is van z'n mensen.

Voor sommigen is die identiteit een ramp en een schrikbeeld. Maar voor velen een zegen. 'Voor de eerste keer in mijn leven heb ik het gevoel dat we serieus genomen worden. Dat ik dingen kan die ik nooit voor mogelijk hield', sprak schoonmaker Kapi Lijfrock toen ik hem een half jaar geleden thuis bezocht. 'Ik wist altijd al wat hij in zich had, Kapi wist het alleen zelf nog niet', vulde zijn vrouw aan.

Elk instituut dat onherkenbare dealtjes sluit, krijgt vroeg of laat te maken met die 'clash'. Als die botsing wordt gekanaliseerd door een politieke partij die niet tot de gevestigde orde behoort, wordt het 'onbehagen' genoemd. Veel actuele maatschappelijke botsingen gaan over identiteit. Over een behoefte om er weer bij te horen.

Democratie is afdwingen dat je erbij hoort. Democratie is ertoe willen doen. Als de FNV ertoe wil doen, zal ze lef moeten tonen. Ze zal weer van haar mensen moeten worden. Ze zal de kassière, fietsenmaker, callcentermedewerker en zzp'er duidelijk moeten durven te maken dat voor niets de zon opgaat. Het Tijdperk van de afstandelijk Manager is voorbij. Leve FNV Lef en de veroverende vakbeweging!

Lees online