Den Haag, doe als Berlijn

'Onze leraren, brandweermensen en verpleegsters moeten ook goed en betaalbaar kunnen wonen.' Bel een willekeurige politicus ’s nachts wakker en hij of zij kan dit zinnetje opdreunen, maar de realiteit is totaal anders. De afgelopen jaren is er door de opeenvolgende Nederlandse regeringen nauwelijks iets gedaan om te zorgen dat er voldoende betaalbare woningen zijn. De neoliberale meerderheid in de Tweede Kamer liet wonen aan de markt over. Het resultaat is een diepe wooncrisis. Berlijn doet dat anders. Daar zijn de huren voor de komende vijf jaar bevroren en wordt de markt teruggedrongen. Wij vinden dat ook Nederland de woonwaanzin aan moet pakken.

Deze week bleek dat de huren in de vrije sector het afgelopen jaar met 4,8% zijn gestegen. Een week eerder bleek de prijs voor koopwoningen met 8% te zijn gestegen. In december bleek dat er de afgelopen vijf jaar 100.000 sociale huurwoningen zijn verdwenen. De waanzin is compleet. Met een laag en gemiddeld inkomen is kopen vrijwel onmogelijk. De wachtlijsten voor de sociale huur zijn lang en de huren in de vrije sector zijn torenhoog.

De regering doet bar weinig om de crisis aan te pakken. Zo werd in het regeerakkoord slechts één hele maatregel aangekondigd om de stijgende vrije sector huren te beteugelen. De zogenaamde ‘noodknop middenhuur’ waarbij de aanvangshuur op plekken met woningnood kan worden beperkt. Drie jaar later is de maatregel nog steeds niet ingevoerd. De in het regeerakkoord beloofde aantallen te bouwen woningen zijn ook bij lange na niet gehaald.

Het kabinet Rutte schijnt niets van de laatste financiële crisis te hebben geleerd en geeft (internationale) beleggingsfondsen opnieuw volop de ruimte om in Nederland flink ontroerend goed op te kopen, waardoor de prijzen de pan uit rijzen. Tegelijkertijd brengt het de sociale huursector steeds verder in het nauw door steeds hogere belastingen op te leggen. Steeds meer mensen met een laag en gemiddeld inkomen komen hierdoor gigantisch in de knel.

Ook in de Duitse hoofdstad stegen de huren de afgelopen jaren hard. De gemiddelde huurprijs is in 10 jaar tijd bijna verdubbeld. Veel Berlijners vreesden dat ze hun huur niet meer zouden kunnen betalen en gingen daarom vorig jaar massaal de straat om tegen de Mietenwahnsinn, de huurwaanzin, te demonstreren. Het protest richtte zich in het bijzonder tegen het grootkapitaal dat de afgelopen jaren vele, vooral kleinere huurwoningen in Berlijn heeft opgekocht en vervolgens op prijsstijgingen heeft gespeculeerd.

Het Berlijnse stadsbestuur heeft inmiddels besloten een Mietendeckel, een huurdeksel, in te gaan voeren en daarmee de huren van 1,5 miljoen woningen de komende vijf jaar te gaan bevriezen. Ook heeft de stad al ruim 10.000 woningen teruggekocht van particuliere eigenaren. Bovendien loopt er een campagne om per referendum beursgenoteerde woningfondsen te gaan onteigenen, met als doel meer zekerheid en zeggenschap voor de huurders te krijgen.

Waar Den Haag de markt om zich heen laat grijpen, grijpt Berlijn hard in op de markt. Het is hoog tijd dat ook in Nederland de waanzin op de woningmarkt een halt wordt toegeroepen. Begin met het beperken van de huren, stop de verkoop van woningen aan (buitenlandse) beleggingsfondsen en schaf de verhuurderheffing af, zodat er snel betaalbare woningen kunnen worden gebouwd. Verder moeten huisjesmelkers, en andere profiteurs, hard worden aangepakt en desnoods onteigend.

Kortom, huisvesting moet in ons land niet meer gaan worden beschouwd als een handelswaar, maar bovenal als een grondrecht. Berlijn laat zien hoe dit kan.

Sandra Beckerman, Tweede Kamerlid

Jochem Visser, woont sinds 2007 in Berlijn en is lid van het hoofdbestuur van Die Linke

Dit opiniestuk verscheen ook op joop.nl.