Wegkijken of optreden?
Het gaat niet goed met het Koninkrijk. Vanaf de jaren negentig zijn de eilanden volgebouwd met casino’s en hotels. Belastingconstructies en belastingvrije zones hebben grote bedrijven en rijke buitenlanders alle gelegenheid gegeven om flink te profiteren. De gewone mensen op Curaçao, Aruba en Sint Maarten hebben van deze cadeautjes voor de rijken geen voordeel gehad. Moeders die er alleen voor staan, jongeren die geen toekomst meer zien, ouderen die gewoon honger lijden. Wie wel hebben geprofiteerd, zijn maffiose figuren die de eilanden misbruiken voor het witwassen van drugsgeld, voor handel in wapens en in vrouwen. Figuren die zijn doorgedrongen tot in de hoogste politieke kringen.
Op Curaçao komen politiek en maffia samen in de moord op Helmin Wiels. Het proces is geweest, de dader is veroordeeld. Maar de zaak is nog lang niet gesloten. De opdrachtgevers lopen nog vrij rond. Het is tijd dat alle banden tussen politici en criminelen helder worden. Met Gerrit Schotte kwam in 2010 op Curaçao de maffia aan de macht. Nederland had de schulden gesaneerd, Schotte heeft het eiland weer geplunderd. Nu komt op Sint Maarten Theo Heyliger aan de macht. De man die stemmen koopt en mogelijk zelfs parlementariërs koopt. Een man waar de rechter op Sint Maarten van zegt dat het schandalig is dat hij niet wordt vervolgd.
De vraag die ik woensdag zeker aan de orde zal stellen is: Gaan we wegkijken of gaan we optreden? Ik hoop dat de minister ons meteen kan vertellen hoe het toch staat met het onderzoek naar de verbondenheid tussen onder- en bovenwereld op Sint Maarten. Maar: met Aruba gaat het wel goed. Althans, dat konden we altijd nog zeggen. Tot deze zomer dan, toen premier Eman in hongerstaking ging. We weten al lang dat Aruba er financieel slecht voor staat. Ik vroeg het al vaker: Wie gaat de rekening betalen als Aruba dat niet meer kan? Curaçao, Sint Maarten, of toch gewoon weer Nederland?
Ik houd me als parlementariër al ruim tien jaar bezig met de Antillen. Ook ik ben verliefd geraakt op de eilanden en op de mensen die elke dag strijden voor een fatsoenlijk bestaan. Maar ik ben klaar met graaiende buitenlanders en gruwelijke bestuurders die alleen aan zichzelf denken en hun eigen portemonnee. Ik ben klaar met maffiose figuren die denken een regering te kunnen kopen. Met bestuurders die zich schaamteloos verrijken. Ik zie ook hoe daarbij de goeden lijden onder de kwaden. Politici die wél hart hebben voor de bevolking worden geïntimideerd.
In 2010 hebben veel partijen in de Tweede Kamer de verkeerde keuze gemaakt en de eilanden overgeleverd aan het foute geld en de foute politici. Die fout moeten we herstellen. Niet voor onszelf, maar voor de bevolking. De keuze is eenvoudig. Nederland neemt in het Koninkrijk het initiatief voor een grootschalig onderzoek op Curaçao, Aruba en Sint Maarten naar de verbondenheid tussen bovenwereld en onderwereld, tussen politiek en criminaliteit. Dan nemen we onze verantwoordelijkheid. Of dat doen we niet. Maar dan moeten we ook erkennen dat het Statuut, dat dit jaar zestig jaar bestaat, slechts een stuk papier is. Dat de waarborgfunctie, de verantwoordelijkheid voor goed bestuur, een lege huls is.
Binnenkort spreekt de Tweede Kamer over de toekomst van het Koninkrijk. Ik zie vooral toekomst in een gemenebest. Een verbond tussen gelijkwaardige landen die elkaar helpen als dat nodig is, maar niet verantwoordelijk voor elkaar zijn. Een onderlinge band die sterk genoeg is om recht te doen aan ons gemeenschappelijk verleden en onze gedeelde toekomst. Maar ook een band die niet meer zo knellend is dat we elkaar voortdurend in de weg zitten. Ik hoop dat we de band met Bonaire, Saba en Sint Eustatius kunnen behouden. Maar dan zal op de ministeries wel de knop om moeten. Dan zullen we minder moeten denken in regels en meer in praktische oplossingen. Waarom zijn tien ministeries verantwoordelijk voor drie kleine eilanden? Dat moet de minister van BZK toch wel alleen afkunnen. We geven veel geld uit aan de eilanden en dat moet beter worden besteed.
Wat we in ieder geval niet kunnen accepteren, is dat zoveel mensen op deze eilanden leven in armoede. Door de hoge kosten, de lage uitkeringen en de lage pensioenen. Ik zal daarom woensdag in het debat over de begroting voor Koninkrijksrelaties er bij de minister op aandringen dat hij samen met de eilandbestuurders het initiatief neemt voor een actieplan tegen armoede.
Dit artikel verscheen op 27 september 2014 op www.antilliaansdagblad.com.
