Bedrijf is meer dan geldmaker alleen

Beursgenoteerde bedrijven als KPN, AkzoNobel en Philips waren zonder actieve overheid en zonder de tomeloze inzet van werknemers weinig waard geweest. Dat geldt voor de voormalig staatsbedrijven, de banken die dankzij de overheid overleefden maar ook voor de industriële bedrijven die dankzij subsidies en goede infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg hebben kunnen groeien.

Die inzet van werknemers en die steun vanuit de samenleving dient zich te vertalen in een ander bestuursmodel voor beursgenoteerde bedrijven. Een bestuursvorm waarbij niet de aandeelhouder de almacht krijgt over de toekomst van een bedrijf, maar juist een bestuursvorm waarbij de leiding van een bedrijf niet gedwongen kan worden om te handelen in de kortetermijnstrategie van gulzige aandeelhouders.

Kwaliteit

Paternotte durft de wezenlijke vragen over de toekomst van het ondernemingsbestuur in Nederland niet te beantwoorden. Een politieke toets op overnames die cruciale infrastructuur, noodzakelijke innovatie of werkgelegenheid bedreigen acht hij strijdig met de open economie die Nederland is. Het omgekeerde is het geval. Juist als je hecht aan sterke Nederlandse bedrijven moet je voor deze bedrijven durven te knokken als dat nodig is. Dan organiseer je geen uitverkoop, maar sta je voor kwaliteit en het langetermijnbelang van deze bedrijven voor de samenleving. Een overheid die weigert industriepolitiek te bedrijven, wordt uiteindelijk een speelbal van het internationale grootkapitaal.

Een overnametoets door de overheid kan voorkomen dat omstandigheden zoals een lage eurokoers of een lage rente direct tot uitverkoop van gezonde Nederlandse bedrijven leidt. Daar niet op anticiperen is gevaarlijk naïef, zeker als je bedenkt dat andere landen hier wel beleid op maken.

Meer dan geldmachine

Bovendien horen belangrijke beslissingen over de toekomst van een bedrijf niet enkel thuis bij aandeelhouders. Werknemers, die veel vaker wél het langetermijnbelang van een onderneming voor ogen hebben, dienen meer zeggenschap te krijgen over cruciale besluiten die de toekomst van de onderneming raken, zoals dat nu in Duitsland al het geval is. Bijvoorbeeld door het instellen van een werknemersvergadering met gelijke rechten als de aandeelhoudersvergadering. Roekeloze aandeelhouders die de onderneming enkel inzetten voor eigen gewin krijgen daardoor geen kans.

Wie geeft om een duurzame toekomst voor gezonde en grote Nederlandse bedrijven laat de macht over die bedrijven niet over aan de vluchtigheid van het internationale grootkapitaal. Beursgenoteerde bedrijven draaien immers op meer dan buitenlands kapitaal. Zonder betrokken werknemers en zonder directe en indirecte bijdragen van de overheid, zouden ze nergens blijven. Die verhoudingen dienen zich ook te weerspiegelen in de machtsverhoudingen binnen een bedrijf. Laten we sprinkhanen bestrijden om het langetermijnbelang van de onderneming te waarborgen. Een onderneming is immers meer dan een geldmachine.