Bos gunt AOW'ers zelfs geen fooi meer
Bij de Miljoenennota en de begrotingen die het kabinet dinsdag presenteerde zullen weinigen blij zijn geweest met de zogeheten ‘koopkrachtplaatjes’. Die geven aan welke groepen in 2009 in koopkracht voor- of achteruit gaan. Vermoedelijk. Ze zij het resultaat van de economische ontwikkeling enerzijds en van de voorgenomen financieel-economische politiek van het kabinet anderzijds.
Nu moeten we ons niet blindstaren op die koopkrachtcijfers want ze geven slechts aan wat we in onze portemonnee krijgen. Alle inkomensgroepen zijn tevens gebaat bij de voorzieningen die de overheid via onze belastingen direct of indirect voor ons financiert: veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg, verkeerswegen enzovoorts. Voorzieningen die je om diverse redenen beter collectief kunt organiseren dan individueel. Dat kan allemaal beter – daarover hebben diverse politieke partijen uiteenlopende opvattingen en daarover gaat het politieke debat.
Niettemin geven de koopkrachtcijfers aan wat we vervolgens overhouden voor de niet-collectieve bestedingen. Ze geven ook aan hoe de regering, via de belastingen, de ene groep meer toemeet dan de andere. En ook dat is een kwestie van politieke opvattingen. Volgens sommigen – het is bijvoorbeeld een basisopvatting van de SP – kun je de beschaving van een land afmeten aan de toedeling van middelen aan de kwetsbare groepen. Hoe doet deze regering het wat dit betreft als we ons beperken tot de koopkrachtcijfers? Deze regering heeft tweemaal geschoten: bij de Miljoenennota van vorig jaar en nu opnieuw. Mis?
Bij de Miljoenennota van vorig jaar werd voorzien (‘beloofd’) dat mensen met een AOW-uitkering of een andere uitkering er in 2008 een kwart procent (0,25 %) op vooruit zouden gaan. Karig, maar toch. De gemiddelde werknemer zou op de nul uitkomen. Maar bij de dinsdag gepresenteerde cijfers blijkt het voor 2008 nu toch anders te liggen. AOW-ers komen op een kwart procent in de min (dus een half procent minder dan beloofd) en de overige uitkeringen belanden op een half procent in de min (samen driekwart procent minder dan beloofd). Werknemers komen op een kwart procent in de min. Aan de economische omstandigheden kan dit nauwelijks liggen want vorig jaar september werd voor 2008 een algehele economische groei (BBP) voorspeld van 2,25 % en dat lijkt nu uit te komen. Het moet dan toch aan de regeringspolitiek liggen.
In de huidige Miljoenennota worden AOW-ers voor 2009 op de nul gezet (2008 en 2009 opgeteld komen ze zo op minus 0,25%). De overige uitkeringen moeten in 2009 een kwart procent inleveren (voor 2008 en 2009 samen levert dat minus 0.75%). De werknemers wordt in 2009 gemiddeld +0,75% beloofd (dan komen ze in 2008 en 2009 samen op +0,5 %). Hoe dit uitkomt moeten we dan volgend jaar nog maar zien.
Nu zou je kunnen zeggen dat die kwart procenten geneuzel zijn. In zekere zin is dat zo, maar toch gaat het om keuzes die het kabinet maakt die ook op lange termijn doorwerken. Verder, als je een AOW-inkomen van bruto € 997 per maand hebt (alleenstaande) of bijstandsmoeder bent met bruto € 950 per maand, dan maken enkele euro’s meer of minder wél uit of je op een zondag in de maand net iets extra’s kunt doen. Tweeverdieners zonder kinderen met samen driemaal modaal (ik treedt verder niet in details) wordt voor 2009 plus 1,25% in het vooruitzicht gesteld. Met hun ongeveer € 7.750 per maand telt dat absoluut toch wat forser aan.
Voor minister van Financiën Bos is dit allemaal wat gênant. In een boekje dat hij de kiezer in 2006 voorlegde onder de titel “Wat Wouter wil” schreef hij: “Uiteindelijk staan Balkenende en ik ieder voor een ander Nederland. (…) Groeiende verschillen tussen arm en rijk (…) daar leg ik me niet bij neer.” En toegespitst op de AOW sneert hij naar het vorige kabinet-Balkenende: “Zoals mensen met AOW van het kabinet-Balkenende nu opeens een fooi krijgen van 4 euro per maand.” Ja, een fooi. AOW-ers krijgen er bij Balkenende-Bos zelfs geen fooi bij, maar ze moeten inleveren. Macro-economisch gezien is Bos geen slechte minister van Financiën, maar wat betreft de inkomensverdeling geeft hij de regie uit handen. Helaas.
