Zeggenschap over zorgverzekeringen moeten we bij de financiële elite weghalen
Bestuurders van zorgverzekeraars komen tweemaal vaker uit de financiële wereld dan uit de zorg. Dat blijkt uit onderzoek van Eduard van Scheltinga, onderzoeker bij het Wetenschappelijk Bureau van de SP. Hij betoogt dat de macht bij de financiële elite weggehaald moet worden.
In de Atlas van de Macht zijn de huidige en voormalige functies uiteengezet van de leden van raden van bestuur en commissarissen van Achmea, VGZ, CZ en Menzis, de vier grootste zorgverzekeraars. Daarvoor is onder andere hun eigen informatie op LinkedIn, de informatie die de zorgverzekeraars geven en Management Scope gebruikt.
Uit het onderzoek blijkt dat de bestuurders van zorgverzekeraars tweemaal vaker uit de financiële wereld (61%) komen dan uit de zorgsector (32%). Van deze bestuurders hebben twee daadwerkelijk een functie als zorgverlener gehad. Voor de rest gaat het om managementfuncties in de zorg. Via de aanvullende verzekeringen hebben de zorgverzekeraarbestuurders een aanzienlijke vinger in de pap over wat wel en niet vergoed wordt. De regering bepaalt wat het basispakket van de zorgverzekering vergoedt. Verzekeraars bepalen wat ze aanvullend laten verzekeren. Het is niet gek om een grote pot geld te laten beheren door mensen met een financiële achtergrond. Het is wel discutabel om hen invloed te geven over welke zorg wel en welke niet wordt vergoed.
Je omgeving heeft veel invloed op je denken. In de financiële wereld kon, onder politieke aanvoering, de afgelopen dertig jaar een ideologie dominant worden die hebzucht als deugd promoot. Snel rendement van kapitaal gaat daarbij voor fatsoenlijk loon voor gedane arbeid. Het resultaat was de grote financiële crisis van 2007. Om het systeem op de been te houden, werden banken met publiek geld gered.
Mensen uit de financiële wereld zwaaien nu de scepter in een deel van het vermarkte zorgstelsel. Achmea, CZ, VGZ en Menzis hebben 88% van de verzekerden, blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Zorgautoriteit. Een oligopolie dus, de marktmacht van enkelen. Met deze kennis is het op z'n minst ongemakkelijk dat de bestuurders hebben meegekregen dat een groot bedrijf in moeilijkheden gered wordt met publiek geld – too big to fail. Zij zijn grootgebracht met een focus op het kapitaalrendement, zoals ook bleek uit de oproep van Achmea aan de Tweede Kamer om zorgverzekeraars de mogelijkheid te geven om winst uit te keren. Achmea schreef de Kamerleden: ‘Het moge duidelijk zijn dat het besluit om actief te worden in de private zorgverzekeringsmarkt, niet zou zijn genomen als duidelijk was dat het vermogen in deze activiteit permanent beklemd zou worden en er dus geen duurzaam rendement gemaakt kan worden.’
De solidariteit van de verzekeringsgedachte heeft onder de gebrekkige moraal van de financiële elite te lijden. Iedereen betaalt premie, zodat we mensen zorg kunnen verlenen als zij dat nodig hebben. Maar dat geld wordt gebruikt voor hele andere zaken, zoals het jaarlijkse overstapcircus in december. Om miljarden winst te maken worden mensen van het ene label naar het andere label gelokt bij dezelfde verzekeraar, met reclames betaald van premiegeld. Daar zit niemand op te wachten, blijkt uit de overstapcijfers van Zorgverzekeraars Nederland. Slechts 5,9% van de verzekerden is afgelopen jaar overgestapt.
Een marktstelsel in de zorg dat parasitair gedrag aanmoedigt en een oligopolie in handen van een financiële elite, is een gifbeker voor de solidariteit. Het is verstandig om de macht over de aanvullende zorgverzekering bij de financiële elite weg te halen. De regering en de Tweede Kamer beslissen dan volledig over wat wel en niet vergoed wordt, ook over wat nu onder de aanvullende verzekering valt. Daarbij hoort dat alle noodzakelijke zorg, zoals ook geestelijke gezondheidszorg, fysiotherapie en tandheelkunde, geheel volgens de verzekeringsgedachte, wordt vergoed in de zorgverzekering en niet aan de markt wordt overgelaten. Laten we voorkomen dat iedereen zoveel mogelijk aan zorg wil overhouden, maar de samenleving de prijs betaalt.
