Haarlem moet aandelen Nuon vasthouden

Nuon dreigt te worden verkocht aan het Zweedse Vattenfall. De Provincie Noord-Holland en de gemeente Alkmaar verzetten zich hiertegen. De gemeente Haarlem moet zich bij hen aansluiten, vinden Agnes Kant en Pieter Elbers. Volgens hen kunnen nutsbedrijven gewoon in overheidshanden blijven.

De gemeente Haarlem is samen met provincies en gemeenten in Noord-Holland, Gelderland, Friesland, Flevoland en Zuid-Holland aandeelhouder van Nuon. Het energiebedrijf is een goedlopend nutsbedrijf met miljoenen klanten. Provincies en gemeenten ontvangen jaarlijks flinke sommen dividend. Voor de gemeente Haarlem komt dit neer op 400.000 euro per jaar.

Toch doet de rare situatie zich voor dat verschillende politici en de directie van Nuon roepen dat het energiebedrijf moet worden verkocht. Zij zeggen dat verkoop onvermijdelijk is omdat Nuon te klein is om goed te kunnen concurreren. Privatisering hoort volgens hen bij een geliberaliseerde energiemarkt. Ook zouden de risico’s voor overheden als aandeelhouder van een publiek energiebedrijf te groot zijn. Al deze argumenten zijn aantoonbaar onzin.

Dat een energiebedrijf niet groot hoeft te zijn om te kunnen concurreren, bewijst het Zeeuwse energiebedrijf Delta. Dit bedrijf is het kleinste publieke energiebedrijf van Nederland. Dit bedrijf is op een aantal andere publieke terreinen actief, waaronder afvalverwerking en het aanbieden van kabeldiensten voor televisie. Daarnaast kopen zij met andere partijen grondstoffen in, waardoor zij tegen een fatsoenlijke prijs gas- en licht kunnen leveren aan hun klanten. Hierdoor peinzen de Zeeuwse gemeenten en de provincie Zeeland er niet over om hun zeggenschap in het energiebedrijf weg te geven aan een commerciële partij.

Daarnaast bewijst onderzoek naar fusies in de Britse en Amerikaanse energiesector dat de kosten voor de consument omhoog gaan als energiebedrijven blijven groeien. Nuon en Essent hebben volgens de onderzoekers de juiste schaal om prima te kunnen opereren op de Europese energiemarkt.

Er is niemand in Europa die het overheden verbiedt om aandeelhouder te zijn van een energiebedrijf. Sterker nog, er zijn nog een flink aantal bedrijven in Europa die geheel of gedeeltelijk eigendom zijn van één of meerdere overheden. De potentiële overnamekandidaat van Nuon, Vattenfall, is zelfs voor 100 procent in handen van de Zweedse staat. Het is dus een misvatting dat in een geliberaliseerde markt geen overheidsbedrijven kunnen of mogen bestaan.

In de VS konden we zien welke situatie kan ontstaan als men de energievoorziening helemaal aan de markt overlaat. Grote delen van Californië zaten dagen zonder stroom omdat het commerciële energiebedrijf centrales uitschakelde om de prijs op te drijven. Een meerderheid in de Tweede Kamer zegt dat de splitsingswet dit voorkomt. Dit is wederom onzin. Er komt weliswaar een publiek netwerkbedrijf, maar wat heb je aan kabels en leidingen als er geen stroom wordt geproduceerd?

Als Nuon verkocht wordt, hebben we bovendien niets meer te zeggen over de aanpak van topsalarissen, schonere centrales, een zo sociaal mogelijk afsluitbeleid, een inzet op lage rekeningen in plaats van hoge winsten en het behoud van werkgelegenheid.

De gemeente Haarlem doet er dus goed aan om de aandelen Nuon te behouden. Zij kan hiermee waken over de betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid van ons gas en licht.

Het ligt verder voor de hand dat de vier publieke energiebedrijven elkaar niet gaan beconcurreren. Laat hen zo veel mogelijk samenwerken, bijvoorbeeld bij de inkoop van fossiele brandstoffen. En géén dure reclamecampagnes voeren om elkaars klanten weg te kapen. Zo heeft straks iedereen in de eigen regio de keuze tussen een degelijk, betaalbaar publiek energiebedrijf naast de commerciële jongens.