We gaan mishandeling kind nu stoppen
Er is inmiddels genoeg ervaring en kennis opgedaan om te weten hoe kindermishandeling kan worden aangepakt of voorkomen. Tijd voor actie, vinden Herman Baartman en Agnes Kant.
Ieder jaar sterven er zo'n vijftig kinderen na mishandeling. Kindermishandeling vergalt het leven van een kind en vormt een ernstige bedreiging voor zijn ontwikkeling. De vaak levenslange schade vormt een zware belasting - sociaal en financieel - voor de samen leving. Gegeven de omvang en de ernst van kindermishandeling en gegeven de verantwoordelijkheid van de overheid voor het welzijn van kinderen hoort kindermishandeling bovenaan op de politieke agenda te staan. De politieke aandacht voor veiligheid en geweld kan niet ophouden bij de voordeur.
Terecht dus dat er de afgelopen jaren veel aandacht voor kindermishandeling is gevraagd. Door Reflectie- en Actiegroep Aanpak Kindermishandeling (RAAK), die de politiek vroeg om een aanvalsplan tegen kindermishandeling. En onlangs opnieuw in de actieweek 'Geheim Geweld', waarin een week lang in diverse media aandacht werd gevraagd voor kinder mishandeling.
Helaas wordt het nog steeds onvoldoende op- en dus aangepakt. Wel zijn er, naar aanleiding van de inspanningen van RAAK, zogenoemde RAAK-regio's ingesteld in vier proefregio's waar geprobeerd wordt kindermishandeling effectiever aan te pakken en te voor komen. Centraal staat een coördinator die als aanjager fungeert en betere samenwerking tussen instanties bewerkstelligt. Daarnaast worden methoden gebruikt en ingevoerd die goed werken.
De eerste ervaringen van de RAAK-regio Flevoland zijn zeer positief. De diagnostiek en behandeling is beter ontwikkeld. Er is een geslaagd project opgezet om in het ziekenhuis kindermishandeling op te sporen, en een project waarbij na een melding snel hulp wordt geboden. Goede ervaringen zijn opgedaan met gezinscoaches en er is veel meer aandacht gekomen voor preventie, onder meer door opvoedingsondersteuning.
Als we al weten hoe het beter kan, waarom doen we dat dan niet in heel Nederland? Waarom zijn we er vaak veel te laat bij? Hoe is het mogelijk dat er, zelfs in een regio waar men alles op alles zet, nog steeds dubbele wachtlijsten zijn, zowel na meldingen van kindermishandeling als voor zorg/hulp en behandeling als duidelijk is wat er moet gebeuren? Wachtlijsten na melding van kindermishandeling zijn toch maatschappelijk onaanvaardbaar?
Vragen die vandaag aan de orde komen in een debat over de jeugdzorg in de Tweede Kamer, waar de Kamer zich meteen kan buigen over de volgende voorstellen:
1. Maak van Nederland een grote RAAK-regio. Het veld staat te trappelen. Voor de proefregio's waren er liefst 26 aanmeldingen.
2. Leg in de wet vast dat ieder kind recht heeft op bescherming tegen geweld en op een opvoeding zonder geweld. Minister Donner is deze wet aan het ontwerpen, goed nieuws, maar zet er vaart achter.
3. Voer, als het recht van een kind op een opvoeding zonder geweld in de wet is vastgelegd, een langdurige en intensieve campagne om de samenleving te doordringen van dit principe.
4. Koppel hier wel aan: ouders hebben het recht op opvoedondersteuning, bijvoorbeeld via consultatiebureaus. Net als in Zweden, waar iedere ouder opvoedondersteuning automatisch krijgt aangeboden.
5. Geef consultatiebureau's meer mogelijkheden tot frequent, vroegtijdig contact met ouders, al beginnend voor de geboorte. En daar waar nodig intensief contact met gezinnen, ook via huisbezoeken, voor preventie en bestrijding van kindermishandeling. Dat consultatiebureaus zorg besteden, ook ongevraagd, aan opvoeding, dient even vanzelfsprekend te worden gevonden als hun zorg voor voeding.
6. Voer voor volwassenen die beroepsmatig met kinderen te maken hebben de plicht in kinder mishandeling te melden, door invoering van verplichte meld codes.
7. Zorg ervoor dat iedere burger die in zijn omgeving kindermishandeling vermoedt de weg weet te vinden naar een AMK (advies en meldpunten kindermishandeling) en het tot zijn verantwoordelijkheid rekent daarmee contact op te nemen.
8. Onderneem direct actie na een melding bij een meldpunt voor kindermishandeling. Wachtlijsten zijn onaanvaardbaar. De capaciteiten van de AMK's moeten daarom worden uitgebreid.
9. Los de wachtlijsten voor hulp en zorg na vaststelling van kindermishandeling op.
10. Stel een vaste gezinscoach per gezin aan, in plaats van een leger aan hulpverleners. De gezinscoaches zijn geen nieuwe hulpverleners, maar maatschappelijk werkers en andere werkers in de jeugdzorg die deze functie krijgen. De recidivecijfers na een melding van kindermishandeling zijn te hoog. Voor elk gemeld gezin dient een gezinscoach toe te zien op kwaliteit en continuiteit in de geboden hulp.
De actiegroep RAAK stelt op haar website: 'Wanneer er één mens op straat wordt doodgeschopt, krijgt dat (terecht) veel aandacht van de media en demonstreren duizenden Nederlanders tegen zinloos geweld. Maar voor de vijftig kinderen die ieder jaar worden doodgeslagen, meestal thuis, zijn er geen stille tochten.' Laten we die tochten ook niet gaan houden, maar rumoer maken tot alles wordt gedaan om kindermishandeling te voorkomen en bestrijden.
