Supportersaanpak vereist meer maatwerk
Veel politici gebruiken de supportersproblematiek om hun spierballen te tonen, dat zal ook volgende maand weer blijken als het ministerie van VWS met een nieuw rapport naar buiten komt. Er zullen voorstellen worden gedaan om nog ingrijpender maatregelen te nemen die weer álle supporters treffen. Het zou echter beter zijn om te stoppen met maatregelen waarvan álle supporters de dupe zijn en meer problemen veroorzaken dan oplossen.
Het CIV maakt binnenkort bekend dat Nederland ongeveer 2200 echte hooligans telt. Dat is minder dan 1% van het aantal mensen dat eens in de twee weken een thuiswedstrijd van zijn of haar club bezoekt. Toch zijn er tot nu toe vrijwel alleen maar maatregelen genomen die ook de 99% echte fans treffen, zoals de legitimatieplicht, de clubcardverplichting, de verplichte combireizen en een overspannen zero tolerance-houding. Supporters worden tot hun eigen afgrijzen steeds vaker 'klanten' genoemd, maar als zogenaamde klant wordt je niet bepaald als koning behandeld, eerder als verdachte.
Honderdduizenden voetbalfans gaan hierdoor al jaren met een dubbel gevoel naar het stadion. Aan de ene kant ga je nergens liever naar toe, aan de andere kant weet je dat je wordt behandeld als potentiële voetbalcrimineel. Je moet een clubcard hebben, moet je kunnen legitimeren, wordt gefouilleerd en vaak moet je met een verplichte combireis mee. Als er iets mis gaat, worden alle supporters over een kam geschoren en is de politiek er als de kippen bij om verbaal op de supporters in te hakken. Door het huidige beleid worden de problemen er niet minder op, zoveel mag duidelijk zijn. De overheid scheert alle supporters over een kam en media en politici roepen na ieder incident om meer en hardere maatregelen. De KNVB houdt de hinderlijke clubcard in stand en maakt het zo lastiger om kaartjes te kopen. De bond deelt bovendien zonder tussenkomst van rechter stadionverboden uit, vaak op zeer dubieuze gronden. Burgemeesters verkopen mooie praatjes, maar leggen steeds weer onnodige combiverplichtingen op, waardoor steeds meer fans tientallen kilometers moeten omrijden, of op semi-illegale wijze kaartjes moeten bemachtigen voor vakken die niet voor hen bestemd zijn. En daar willen de autoriteiten nu weer een schepje bovenop doen door nieuwe maatregelen in te voeren, met clubcardcontrole via politiecomputers, stemherkenning, vingerafdrukcontrole en andere drempelverhogende maatregelen waar wederom alle supporters de dupe van worden. Maar het zou niet meer dan normaal moeten zijn om de meeste supporters gewoon naar uit- en thuiswedstrijden te laten gaan zonder hen te behandelen als potentiële crimineel.
De clubcard, de verplichte combireizen, hekken en netten voor de uitvakken en een zero tolerance-houding zijn allemaal bedoeld als drempels om vandalen te ontmoedigen. In de praktijk haalt het echter weinig uit tegen de zwaarste raddraaiers en is iedereen de dupe van deze maatregelen, die bovendien vaak meer problemen veroorzaken dan oplossen. Het is dus contra-productief om op de ingeslagen weg voort te denderen - het is de hoogste tijd om dit uitgesleten pad te verlaten en nieuwe wegen te zoeken om de problemen op te lossen. De clubcard werkt niet tegen hooligans maar hindert wel de echte fans. Dan is het niet meer dan logisch om de clubcard af te schaffen of om te bouwen tot servicekaart. De verplichte combireizen is al even ineffectief en moet daarom eveneens worden afgebouwd. De politie hoort de openbare orde te handhaven en niet alle supporters te benaderen als verdachten - verreweg de meeste stadionbezoekers zijn namelijk eerder slachtoffers dan daders. Wat de huisregels en sancties in de stadions zijn, die moeten uniform worden vastgelegd. Zo ontstaat de nodige duidelijkheid, voorkom je de willekeur die nu regeert en het draagt bij aan het respect voor de regels en de autoriteit van degene die ze moet handhaven. Stadionverboden moeten alleen worden opgelegd als daar werkelijk aanleiding voor is, en dan alleen door de rechter en niet door de KNVB. Dus niet als iemand eenmalig uit woede tegen een stoeltje trapt of wat te ver gaat in het schelden na een onterechte penalty. Voor de zware gevallen die zich absoluut niets gelegen laten aan het belang van hun club, medesupporter en samenleving, moet naast een strafrechtelijke stadionverbod ook een meldingsplicht komen. Dat vinden de supporterverenigingen en vrijwel alle clubs, alleen de overheid verzaakt.
Door supporters met respect te behandelen, dwing je respect af voor de regels, voor de club en voor de overheid en met een meldplicht hou je die extreme minderheid buiten de deur die echt niet voor het voetbal komt. Om te voorkomen dat de zogenaamde 'meelopers' in die zware categorie terechtkomen, moet tevens bij veel clubs worden geïnvesteerd in een betere koppeling tussen lokaal jongerenwerk en supportersbegeleiding. Want maatschappelijke problemen zullen altijd terug zijn te vinden in het stadion, waar zich immers een redelijke afspiegeling van de samenleving bevindt. Kabinet en Kamer zouden er goed aan doen om de falende maatregelen te schrappen en niet te komen met meer nóg meer maatregelen die alle fans treffen. Terecht wordt gezegd dat mensen die als beesten worden behandeld, zich zo gaan gedragen. Behandel supporters daarom als echte fans, dat zal veel meer bijdragen aan een verbetering van de situatie, dan de zoveelste repressieve maatregel.
Agnes Kant is Tweede-Kamerlid van de SP, Sander Faas is PSV-supporter. Beiden zijn lid van het Comité Echte Fans (www.echtefans.nl).