Wat moet er gebeuren?

Onze standpunten

1. De gemeente staat dichtbij mensen. Het is de bestuurslaag waar mensen in het dagelijks leven het meest mee te maken hebben. Gemeenten zijn het beste in staat om voorzieningen aan te bieden op buurt-, wijk- en dorpsniveau. Maar dan moet het Rijk wel zorgen voor voldoende geld. Voorzieningen overhevelen naar gemeenten en tegelijkertijd hard bezuinigen zorgt voor een verschraling van voorzieningen en zorgt ervoor dat mensen die ondersteuning nodig hebben aan hun lot worden overgelaten.
2. Veel gemeenten kampen met grote tekorten, bijvoorbeeld in de jeugdzorg, maatschappelijke onder­steuning, onderhoud van de buurt of hulp aan mensen met schulden. In grote delen van het land verdwijnen belangrijke voorzieningen zoals bibliotheken, wijkcentra en zwembaden, omdat die niet ‘rendabel’ zouden zijn. Wij stoppen deze kaalslag. Wij willen dat gemeenten meer geld krijgen om deze voorzieningen overeind te houden in plaats van huizenbezitters leegplukken via de gemeentelijke belasting op huizenbezit (OZB). Gemeenten krijgen voldoende geld om te investeren in toegankelijke voorzieningen voor alle inwoners. Dat geldt in het bijzonder voor regio’s waar de bevolking krimpt en voorzieningen al jaren onder druk staan. Het zal voor iedere gemeente verplicht worden om een openbare bibliotheek beschikbaar te stellen voor haar inwoners. Uitvoeringsdiensten van de overheid gaan hun diensten weer in de buurt aanbieden.
3. Gemeenten worden door de decentralisaties gedwongen samen te werken of te fuseren. Gemeentelijke herindelingen leiden vrijwel altijd tot grotere gemeenten, met bestuurders die op grotere afstand zitten. Bovendien blijkt uit de praktijk dat herindelingen meestal geen besparingen opleveren. Daarom vindt de SP dat terughoudend moet worden omgegaan met het samenvoegen van gemeenten. Als toch wordt besloten om gemeenten samen te voegen, moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met de mening van de burgers van de betrokken gemeenten, bijvoorbeeld door het uitschrijven van een referendum.
4. Wij maken de provincies, als bestuurslaag tussen Rijk en gemeente, eenvoudiger, efficiënter en democratischer. Provincies zijn een bestuurslaag met relatief weinig en onzichtbare taken. Om hun bestaansrecht aan te tonen trekken ze daarom vaak onnodig veel taken naar zich toe, op het gebied van sociale veiligheid, integratie en zelfs daklozenzorg. De bemoeienis van provincies botst soms met de verantwoordelijkheid van gemeenten. Provincies moeten terug naar de basis en zich vooral bezighouden met ruimtelijk-economisch beleid en toezicht.
5. Sommige provincies, zoals Noord- en Zuid-Holland, zijn eigenlijk te groot. Veel taken kunnen hier beter worden uitgevoerd door kleinschalige provincies met meer samenhang. We moeten er soms voor durven kiezen om in een provincie met veel grote gemeenten meer taken neer te leggen bij die gemeenten, terwijl we dezelfde taken in een gebied met kleinere gemeenten juist kunnen overlaten aan de provincie.
6. Door de lage opkomst bij waterschapsverkiezingen ontbreekt het waterschappen aan democratische legitimiteit. Daarom brengen wij de waterschappen onder bij de provincies. Bovendien zorgt dat voor betere afstemming van het waterbeheer met ruimtelijke ordening, landbouw, natuur en recreatie. Waterschappen blijven wel verantwoordelijk voor de belangrijke watertaken die zij al eeuwen uitvoeren en waarvoor zij ook heel deskundig zijn.
7. Het huidige Koninkrijk van Nederland, met de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten, dreigt ten onder te gaan aan politieke ruzies en onderling wantrouwen. We willen daarom een nieuwe samenwerking, waarbij we afspreken hoe deze vier landen beter gaan samenwerken, op basis van gelijkwaardigheid. De bewoners van Saba, Sint Eustatius en Bonaire horen bij ons land en verdienen een gelijkwaardig niveau van voorzieningen als de andere gemeentes van Nederland.