Wat moet er gebeuren?

Onze standpunten

1. We verzetten ons tegen maatregelen waarvan de kosten alleen bij mensen komen te liggen. Verhoging van de belastingen, zoals een plastictaks of een vliegtaks, worden niet gevoeld door mensen met een hoog inkomen, die relatief veel uitstoot veroorzaken. Hoge prijzen maken het leven wel onbetaalbaar voor mensen met een laag en gemiddeld inkomen. Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe; daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets
2. De energierekening moet omlaag. Energie is een basisvoorziening. Daarom gaan we energiebedrijven weer nationaliseren of lokaal zelf organiseren. Zodat we de energierekening kunnen verlagen en zeggenschap hebben over het investeren in schone energie. En voorkomen we dat duurzaamheid een luxe wordt.
3. We helpen woningeigenaren bij het vervangen van asbestdaken en het tegelijk leggen van zonnepanelen. De salderingsregeling houden we in stand, het elektriciteitsnet breiden we uit. Enkel glas moet worden uitgefaseerd. Dat zorgt voor een lagere energierekening en een lager energieverbruik.
4. Het kabinet stelt een klimaatfonds voor van maar liefst 35 miljard. Dat is erg veel geld. Helaas gaat in het kabinetsvoorstel het overgrote deel van het geld als subsidie naar (waarschijnlijk) een aantal grotere vervuilendere bedrijven. Klimaatverandering is een collectief probleem dat we collectief moeten oplossen. We moeten zorgen dat juist lage en middeninkomens meer gaan profiteren van subsidies die er zijn om te verduurzamen. Wij willen geen miljarden naar een klimaatfonds waar bedrijven in kunnen graaien, laten we dat geld inzetten om gezamenlijk huizen te isoleren en daken die daarvoor geschikt zijn te voorzien van zonnepanelen. Nu dreigen we vervuilende bedrijven te gaan betalen, in plaats van ze te laten betalen. Dat is voor de SP geen klimaatrechtvaardigheid dus kunnen we het klimaatfonds in deze vorm niet steunen.
5. Wij gaan met een oorlogsaanpak de energierekening van huishoudens structureel verlagen. Dit doen wij met een isoleringsoffensief, het collectief plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen, en beter onderhoud van woningen. Zo verlagen wij de energiekosten, en pakken wij de stijgende woonlasten aan. De SP stelt niet alleen voor om zoveel mogelijk geschikte daken vol te leggen met zonnepanelen, maar ook om te zorgen dat gemeenten dit publiek kunnen maken. Met zonnepanelen op daken van woningen kan nu al -zo blijkt uit verschillende studies- tussen de 19 en 35 TWh jaarlijks opgewekt worden. Voor koopwoningen zou dat tussen de 12 tot 20 TWh zijn en voor corporatiewoningen 7 tot 15 TWh. Huishoudens gebruiken nu ca 21 TWh aan stroom op jaarbasis. Dat betekent dat zelfs uitgaande van de minst gunstige studie 92% van de hoeveelheid stroom huishoudens nu gebruiken met zonnepanelen op daken kan worden opgewekt. Maar de meeste studies laten zien dat met zonnepanelen meer of zelfs veel meer stroom opgewekt kan worden dan huishoudens nu gebruiken.
6. De SP heeft al meermalen het voorstel gedaan om te komen tot een Nationaal Isolatie Programma om zo snel mogelijk zoveel mogelijk woningen te isoleren en te verbeteren. Wij willen 1,5 miljoen huur en koopwoningen aanpakken voor 2030. Het kabinet wil huishoudens laten lenen voor de verduurzaming van hun woning, wij stellen voor om een groot deel van de kosten te socialiseren. In Engeland doen ze dat al, mensen met een laag inkomen krijgen tot 11.000 euro en mensen met een gemiddeld of hoger inkomen krijgen 2/3e van de kosten vergoed en betalen voor de verduurzaming maximaal 5000 euro zelf. In totaal levert dit voorstel een extra reductie van 1,6 Mton broeikasgassen op. Over de gehele periode van 30 jaar zorgt het voor 33.000 tot 60.000 extra banen (fte). Bovendien zorgt dit voorstel dat het comfort van de woningen verbetert, doordat schimmel en vochtproblemen worden opgelost en het binnenklimaat in de woning aangenamer wordt
7. We investeren in schone energie. Dit doen we o.a. door uitbreiding van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en investeringen in een toekomstbestendige energie-infrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit. We compenseren vissers die de afgelopen jaren in de problemen zijn gekomen.
8. Ook komt (stads)warmte weer in publieke handen en zal deze komen uit restwarmte of wordt duurzaam opgewekt. De prijs van deze vorm van warmte moet nooit hoger zijn dan die van andere vormen. Zo profiteren we collectief van de warmtetransitie.
9. Met collectieve zonnepanelen en beter geïsoleerde woningen zorgen we dat de energierekening van huishoudens omlaag gaat. Maar er is meer nodig. Daarom stellen wij ook voor om de energierekening eerlijker te maken en huishoudens minder te belasten (en grootverbruikers meer). De huren van huizen met slechte energielabels worden bevroren of verlaagd. Huurders in de sociale en vrije sector krijgen het recht om verduurzaming af te dwingen. We beschermen huishoudens tegen energiebedrijven door colportage aan banden te leggen en bij faillissementen krijgen gedupeerden hun geld terug. Gemeenten krijgen naast de mogelijkheid om hun eigen duurzame energievoorziening op te zetten ook de mogelijkheid collectief duurzame energie in te kopen voor mensen met een laag inkomen. Klimaatverandering is een collectief probleem dat we collectief moeten oplossen. Maar als het dan toch individueel moet, dan zouden de huishoudens met de laagste inkomens de meeste subsidie moeten krijgen.
10. De SP is voor klimaatrechtvaardigheid. Grote vervuilende bedrijven moeten betalen voor de rotzooi die ze zelf veroorzaken. Daar mogen gewone mensen niet voor opdraaien. Als belangrijke bedrijven dreigen te vertrekken, dan kan de overheid investeren om die bedrijven en de werkgelegenheid te behouden, maar daar moet tegenover staan dat we met z’n allen dan wat te zeggen krijgen over die bedrijven. Zo behouden we werkgelegenheid, kunnen we schoner produceren en voorkomen we dat bedrijven vertrekken naar andere landen.
11. De overheid moet zo snel mogelijk met een goede oplossing om door te kunnen gaan met isolatie en gelijktijdig beschermde dieren, waaronder vleermuizen, te beschermen. We willen de vleermuizen beschermen maar dat moeten we collectief doen en dus niet huishoudens verantwoordelijk maken hiervoor want dat kost veel geld en is niet effectief. Het isoleren van woningen mag geen vertraging oplopen want mensen hebben een te hoge energierekening en die moet omlaag door betere isolatie.
12. Op veel plekken in het land is verzet tegen de komst van windturbines. Er zijn terechte zorgen over de geluidsoverlast en gezondheidseffecten van windturbines. Alles op alles moet worden gezet om het draagvlak voor klimaatbeleid juist te vergroten. Er zijn veel vragen en zorgen over mogelijke gezondheidsschade door windmolens op land, daarom willen we geen windmolens op land maar op zee. We zetten in op alternatieven waar wel steun voor is zoals zonnepanelen op alle geschikte daken. Er komt een wettelijke regeling voor inspraak en participatie van omwonenden van windparken en vergelijkbare energieprojecten die de directe leefomgeving beïnvloeden - energiecorporaties krijgen hierin een belangrijke rol. In die regeling komen ook compensatiemaatregelen. Handel in oude windmolens die gericht is op het innen van subsidies voor nieuwe wordt verboden. De SP is niet voorstander van gedwongen afstappen van aardgas. De overheid moet zorgen dat alternatieven voor aardgas aantrekkelijk en betaalbaar zijn. Wanneer een overstap aantrekkelijk genoeg is, is dwang niet nodig.
13. Wij onderschrijven het doel om klimaatneutraal te worden, maar de ingeslagen weg gaat ons daar niet brengen. De aanpak moet rechtvaardig zijn, waarbij we grote vervuilers belasten waar ze de norm overschrijden. Wij doen dit zodat alle mensen kunnen meedoen en erop vooruitgaan zonder dat het leven onbetaalbaar wordt. De heersende macht van het kapitaal maakt het onmogelijk voor de werkende klasse om mee te genieten van de baten die een sociale en rechtvaardige transitie mogelijk zou maken. Dit leidt tot weerstand onder mensen tegen klimaatbeleid. Zij zien banen verdwijnen, duurdere energie en horen alleen dat een beter klimaat bij henzelf begint. Maar het hoeft niet zo te zijn. Klimaatbeleid zou juist een motor van sociale vooruitgang kunnen zijn dat de materiële leefomstandigheden van de werkende klasse significant verbeterd. Als mensen zien dat hun leven beter wordt door klimaatbeleid dan zullen zij daar met volle overtuiging achterstaan. Met klimaatrechtvaardigheid zullen wij in 2040 klimaatneutraal zijn.
14. We maken werk van de overstap van fossiele energie zoals olie en gas naar duurzame energie. De kolencentrales worden zo spoedig mogelijk gesloten en we gaan geen schaliegas winnen. Met de gaswinning in Groningen is door de staat, Shell en Exxon een ramp veroorzaakt. Die problemen moeten we oplossen, niet verplaatsen. Nieuwe winning onder land staan we niet toe, bestaande winning bouwen we af. We boren niet meer naar gas in het Waddengebied en we bouwen geen nieuwe kerncentrales. De centrale in Borssele gaat zo snel mogelijk dicht. We zetten ons in om de kerncentrales in België snel gesloten te krijgen en onze buren te helpen bij een overstap naar alternatieve energie.
15. Klimaatopwarming kunnen we niet stoppen als de politiek de belangen van de grote bedrijven voorop blijft zetten. Twintig multinationals zijn verantwoordelijk voor een derde van de uitstoot van broeikasgassen in de wereld. Subsidies aan fossiele energiebedrijven zetten wij zo snel mogelijk stil. Er komen geen subsidies voor vergroening van bedrijfsactiviteiten, zonder dat daar zeggenschap tegenover staat. Als er belastinggeld naar vergroening van bedrijven gaat, moet dit altijd leiden tot publieke zeggenschap. Er komt een CO2-heffing die alle vervuilende bedrijven gaan betalen, zonder vrijstellingen. De energiebelasting gaat omhoog voor grootgebruikers en omlaag voor huishoudens en het mkb.
16. We zijn tegen iedere vorm van houtgestookte biomassacentrales omdat deze de luchtkwaliteit en gezondheid van omwonenden schaden en voor extra CO2 uitstoot zorgen. Biobrandstoffen die uit afval gewonnen worden en niet leiden tot luchtverontreiniging kunnen een tijdelijk alternatief zijn.
17. Het Europees emissiehandelssysteem (ETS) werkt niet, omdat de prijs van CO2 te laag is. We ontwikkelen een vorm van CO2-beprijzing die daadwerkelijk prikkelt tot verlaging van de uitstoot, volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’.
18. We maken serieus werk van gebruik van restwarmte en stimuleren het gebruik van geothermie. Zowel boven- als ondergrondse opslag van warmte wordt gebuikt om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Daarbij moet ook worden gedacht aan opslag van elektrische energie (zoals in elektrische auto’s).
19. Kernenergie is pas duurzaam als er een oplossing is voor de milieuveilige opslag van kernafval en er internationaal sprake is van duurzame winning van grondstoffen. Kernenergie kan daarom nu niet als alternatieve energiebron worden ingezet. Daarnaast is het heel duur.
20. Verder zet de SP maximaal in om mensen te stimuleren om elektrisch te rijden. Helaas is dit nog steeds kostbaar en daardoor voor weinig mensen weggelegd.