Spoedwet corona

Waarom was de SP tegen de eerste versie van de spoedwet?
De bestrijding van het virus is ontzettend belangrijk. Maar deze wet gaf de minister veel te veel macht. Hugo de Jonge zou grondrechten kunnen inperken zonder dat de Tweede Kamer daarover iets te zeggen heeft. Deze houding van het kabinet heeft veel schade veroorzaakt. In de samenleving en hier in dit parlement. Al begin juni waarschuwden we dat het niet de goede kant op ging met deze wet, die diep ingrijpt op het leven van mensen. Een wet die zoveel bevoegdheden aan de minister geeft zonder inspraak van de volksvertegenwoordiging, kan wat ons betreft nooit worden ingevoerd.

Waarom is de SP nog steeds tegen de aangepaste nieuwe spoedwet?
Onze democratie is een groot goed, net zoals onze grondrechten. Die moeten bewaakt worden. In de nieuwe versie van de wet had de minister nog steeds veel te veel macht. Zo hoeft de volksvertegenwoordiging niet in te stemmen met bepaalde maatregelen, maar moet de minister alleen de Eerste en Tweede Kamer vertellen wat hij wilde doen. Daarnaast is de wet tijdelijk, maar kan die zonder instemming van het parlement verlengd worden. Ook wordt een deel van het parlement buiten spel gezet omdat de Eerste Kamer niks meer te zeggen heeft.

Wat vindt de SP van de voorstellen die zijn gedaan om de wet aan te passen?
De Tweede Kamer heeft de wet zo ingrijpend aangepast dat er van de wet van Hugo de Jonge nog maar heel weinig over is. De SP stelde eerder al voor om de zogenaamde vangnetbepaling te schrappen, het artikel dat regelt dat de minister zonder instemming van de Tweede Kamer verstrekkende maatregelen kan nemen. Ook deed de SP het voorstel om de lokale democratie te versterken zodat de burgemeester niet meer alleen mag beslissen om af te wijken van de maatregelen, zonder de gemeenteraad daarbij te betrekken.

Deze voorstellen zijn overgenomen in wijzigingsvoorstellen. Daarnaast wordt de werkingsduur van de wet ingekort van zes naar drie maanden. De Tweede Kamer krijgt instemmingsrecht voor de regelingen die de minister voorstelt. De carte blanche die de minister graag wilde, valt weg. Het is een pak rammel voor een minister die met grote stappen zichzelf veel macht wilde geven en het parlement wilde omzeilen.

Hoe had het dan wel gemoeten?
De spoedwet heeft het wantrouwen gevoed. Wantrouwen van mensen die bang zijn dat de overheid een crisis aanwendt om grondrechten te beperken. Wantrouwen tegen een overheid die het parlement ziet als een lastig obstakel in plaats van de vertegenwoordiging van de bevolking. Het was beter geweest als de coronamaatregelen al veel eerder in tijdelijke wetten naar de Tweede Kamer waren gestuurd zodra duidelijk werd dat de coronacrisis langer ging duren. Deze wetten hadden kunnen worden voorgelegd aan het parlement, dan had de minister niet deze spoedwet hoeven maken.  

Hoe verder?
Het feit dat de aanpak zo’n rommeltje is, laat zien dat we niet goed voorbereid zijn bij pandemieën zoals we deze nu meemaken. Daarom willen wij dat de komende tijd de Wet Publieke Gezondheid verbeterd wordt. Dit is de wet die geldt bij het bestrijden van virussen zoals corona. De onrust en weerstand die zijn ontstaan door deze wet hadden voorkomen kunnen worden als het kabinet meteen met een fatsoenlijke wet was gekomen. Het is een gemiste kans dat dit niet is gebeurd. De coronacrisis moet duidelijk en transparant worden bestreden.