Weer leugens bij de Belastingdienst: discriminatie was wél beleid

De Belastingdienst gebruikte zeker tot 2015 de tweede nationaliteit van mensen om te selecteren wie wel en wie niet gecontroleerd zou worden, zo blijkt uit een rapport dat naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Leijten: 'Het is pure discriminatie om op basis van iemands nationaliteit aan selectie te doen. Dat moet op basis van bewijs of een redelijk vermoeden. Al tijden vragen wij om helderheid hierover en telkens werd verwezen naar onderzoek naar etnisch profileren van de Autoriteit Persoonsgegevens terwijl de Belastingdienst dit allang wist. Het is onbeschrijfelijk dat volksvertegenwoordigers al bijna een jaar lang geen goede antwoorden krijgen en dat de mededeling nu is weggemoffeld ergens in een rapport.'

Eerder stelde Leijten voor dat Tweede Kamerleden zelf een groot onderzoek gaan doen middels een parlementaire enquête naar de toeslagenaffaire: 'Het feit dat we nog steeds niet alle informatie krijgen en er telkens weer achter aan moeten gaan en extra moeten vragen, sterkt mij echt in de overtuiging dat we dit zélf moeten gaan onderzoeken. Dan kunnen we, desnoods met hulp van de politie, alle stukken zelf halen en mensen onder ede verhoren.'

Vorig jaar vroeg Leijten of er sprake is van etnisch profileren. Minister Hoekstra gaf toen aan dat zoiets absoluut ongewenst is en dat er onderzoek zou worden gedaan. Leijten: 'We zijn zeker drie onderzoeken verder, twee van de commissie Donner en één van de Auditdienst Rijk. Al die onderzoeken wijzen een beetje in de richting, maar er kwam nooit duidelijk naar boven dat de tweede nationaliteit gebruikt werd bij risicoselectie van het Belastingonderdeel Toeslagen. Nu staat er doodleuk dat er in de hele Belastingdienst onderzoek is gedaan naar het gebruik ervan en dat het uit alle risicomodellen en risicoselectie is gehaald. Waar het voorkwam, hoe lang en met welke reden dit ooit te rechtvaardigen was, zijn allemaal zaken die onbeantwoord blijven. Sterker nog, wij vroegen de risicomodellen op, maar die weigert het ministerie tot nu toe te geven aan de Tweede Kamer.'

Het steekt Leijten dat er wederom sprake is van wegmoffelen van cruciale informatie waar de Tweede Kamer al langer naar vraagt. 'De nieuwe staatssecretarissen beloofden beterschap. Er komt een groot onderzoek naar het gebruik van nog meer zwarte lijsten. Er is dus heel wat aan de hand. Het is een bittere misser dat de Kamer niet actief geïnformeerd is over het onderzoek naar het gebruik van de tweede nationaliteit binnen de gehele Belastingdienst. Ik wil dat wij alle informatie nu heel snel krijgen.'

Leijten stelt voor om de risicomodellen en de selectieregels openbaar te maken: 'Dan kan iedereen meekijken en zien of er geen onwettige zaken gebeuren. De selectie zou zelfs verbeterd kunnen worden omdat we zicht krijgen op wat mogelijk gemist wordt. Voor onderdelen – aftrekposten of toeslagen – die erg gevoelig zijn voor misbruik of fraude moet gelden dat het bij de bron wordt aangepakt.'