Kox: 'Wie de democratie wil beschermen, moet haar voortdurend versterken'
'De SP is ervan overtuigd dat we onze democratie het beste beschermen door haar voortdurend te versterken, onder meer door het doen van groot onderhoud aan ons parlementaire stelsel'. Aldus SP-fractievoorzitter Tiny Kox in het debat in de Eerste Kamer over de voorstellen van de staatscommissie parlementair stelsel. Tot de voorstellen behoren invoering van een correctief bindend referendum, rechtstreekse verkiezing van de kabinetsformateur, betere samenwerking van Tweede en Eerste Kamer en modernisering van de Eerste Kamer. 'Teleurstellend is het', aldus Kox, 'dat er nog geen degelijke reactie van de regering op de voorstellen van de staatscommissie ligt, terwijl er nu wel meters gemaakt moeten worden'.
Kox is blij dat er ook in de Eerste Kamer een meerderheid in zicht komt voor invoering van een correctief bindend referendum, een van de voorstellen die de staatscommissie doet in haar rapport. Een nader voorstel daartoe wordt momenteel al uitgewerkt door SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak. Kox vindt het correctief referendum 'een serieuze staatsrechtelijke vernieuwing en een aanzienlijke democratische verbetering': 'Onderzoek geeft aan dat een groot deel van de bevolking, doorheen alle politieke opvattingen, voor het correctief referendum is en het ziet als versterking van de democratie. Met name mensen die steeds meer afhaken omdat ze vinden dat de politiek hen niet serieus neemt, krijgen wellicht door het invoeren van zo'n referendum weer zin tot aanhaken. Doen dus, zo snel als maar mogelijk is, adviseert onze fractie'.
Positief is de SP ook over voorstellen om de Eerste Kamer effectiever te maken en de samenwerking met de Tweede Kamer te versterken. Kox vindt die versterkte samenwerking met name nodig om de vele vaak ingrijpende voorstellen van de Europese Commissie beter te laten toetsen door het Nederlandse parlement.
Een aantal voorstellen van de staatscommissie moet nader bestudeerd worden volgens Kox. Daaronder het voorstel om de kabinetsformateur voortaan rechtstreeks te laten kiezen. Kox: 'Onze fractie denkt eerder aan het aanmoedigen van politieke blokvorming voor verkiezingen, met gevolgen voor de regeringsvorming na verkiezingen. Het blok met de grootste aanhang mag het initiatief nemen tot vorming van een nieuwe regering'. Hij wijst erop dat politieke blokvorming vooraf, op basis van een overeengekomen openbaar verkiezingsmanifest, in het verleden al meerdere malen door de SP is voorgesteld. 'Wij zouden deze variant vooralsnog verkiezen boven de gekozen formateur, omdat dan niet de persoon maar de politieke inhoud dominant is en het beste te begrijpen voor de burgers, als ze hun keuze maken.'
Geen voorstander is de SP van voorstellen van de staatscommissie over het verhogen van de kiesdrempel en het verhogen van eisen aan politieke nieuwkomers. Kox: 'We moeten ons politieke bestel open houden voor nieuwkomers, hoe vreemd en verontrustend hun ideeën soms ook mogen zijn. Dat in deze Kamer door sommigen wordt opgeroepen om bevolkingsgroepen categorisch achter te stellen, in strijd met artikel 1 van onze Grondwet, vinden wij diep treurig en mijn fractie zal deze discriminerende politiek blijven bestrijden. Met argumenten, met feiten, in de hoop dat uiteindelijk de kiezers politiek opportunisme doorzien en ermee afrekenen. Maar partijen in hun rechten belemmeren of zelfs mogelijk verbieden, via een Wet op politieke partijen, zien wij niet zitten.'
