Syriza-regering staat voor grote uitdagingen
SP-leider Emile Roemer bezoekt samen met Tiny Kox (SP-fractievoorzitter in de Senaat) en Hans van Heijningen (algemeen secretaris SP) de vluchtelingenopvang in Griekenland. Ondanks de grote problemen waar Griekenland mee kampt, doet de linkse Syriza-regering er alles aan om de opvang zo goed mogelijk te organiseren. Op de derde dag van hun bezoek spreken de SP'ers met vice-minister van Defensie Dimitris Vitsas.
Vice-minister van Defensie Dimitris Vitsas komt zojuist uit een vergadering met Griekse generaals over het sluiten van de grens door buurland Macedonië. Terwijl er de afgelopen drie dagen duizenden vluchtelingen op de Griekse eilanden zijn aangekomen, zit er nu een deel van vast aan de grens. Vooral Afghaanse vluchtelingen, aan wie Macedonië plotseling extra eisen stelt. Hoe langer het duurt, hoe groter de problemen daar worden. Tijdens de laatste Eurotop is afgesproken dat de EU alles zal doen om vluchtelingen via Griekenland, Macedonië en Servië naar de overige EU-landen te laten trekken, omdat Griekenland zelf volstrekt niet in staat is om de enorme aantallen vluchtelingen uit Syrië, Irak en Afghanistan op te vangen. Maar tussen woord en daad zit voortdurend verschil als het om vluchtelingen gaat, merken Vitsas en zijn collega’s in het Griekse kabinet.
Minstens zo belangrijk als open grenzen naar de rest van Europa is het tegengaan van illegale overtochten vanuit Turkije naar de voor de Turkse kust liggende Griekse eilanden. Lesbos, Samos, Kos, Chios – honderdduizenden mensen zijn daar in het afgelopen jaar aangekomen, op de vlucht voor oorlog in hun eigen land. Met krankzinnig gevaarlijke eendagsbootjes, illegaal geproduceerd in Turkije en goud waard voor mensensmokkelaars. Om zicht te krijgen op de Turkse inspanningen de illegale overtochten naar Griekenland te beperken, is afgesproken dat de NAVO zal gaan patrouilleren in de Egeïsche Zee tussen de beide lidstaten van de militaire alliantie. Een operatie die in beide landen met argusogen bekeken wordt. Ze zijn immers geen vrienden van elkaar. Vitsas is geen fan van de NAVO maar weet ook dat het besluit nu eenmaal gevallen is, ook omdat de EU niet kon besluiten. De onderminister zegt echter te vermoeden dat de Turken op het laatste moment problemen zullen maken over de waarnemingsmissie. Dat blijkt te kloppen. Turkije wil dat de NAVO-patrouilles meer naar het westen zullen varen – en er dus Griekse eilanden tussen hen en Turkije liggen. Vitsas wijst erop dat de laatste dagen nieuwe vluchtelingenstromen naar Griekse eilanden gaan die voorheen nog gemeden werden. Dat kan alleen te maken hebben met Turkse bemoeienissen. Turkije heeft nog steeds een claim liggen op een aantal eilanden die aan Griekenland toebehoren. De Griekse regering vreest dat de grote buurman de vluchtelingencrisis wil gebruiken om de aanspraken op Grieks grondgebied te versterken. Dat kan Griekenland natuurlijk niet accepteren. Maar het land heeft ook dringend behoefte aan het inperken van de enorme vluchtelingenstroom uit Turkije. Turkije krijgt 3 miljard van de Europese Unie om vluchtelingen uit Syrië en Irak binnen zijn eigen grenzen op te vangen. Maar Vitsas weet dat er binnenskamers al met de EU over veel meer miljarden wordt gesproken. De Turken proberen zoveel mogelijk euro’s hun kant op te krijgen in ruil voor medewerking aan het beperken van de vluchtelingenstroom richting Europa. De onderminister weet ook dat Macedonië, Servië en Albanië hoge financiële eisen stellen in ruil voor het openhouden van hun grenzen.
De onderminister wijst er verder op dat Turkije in het noordelijk deel van het door oorlog verscheurde Syrië een corridor wil, zogezegd om vluchtelingen op te vangen maar volgens velen vooral om de invloed van de Syrische Koerden daar te beperken. Sinds de zomer van vorig jaar vecht het Turkse leger volop tegen de eigen Koerden in Oost-Turkije en sinds enkele maanden ook openlijk tegen de Koerden in Noord-Syrië. Volgens president Erdogan spannen de Koerden in beide landen tegen hem samen en eist hij het recht hen militair aan te pakken.
Zolang de oorlog voortduurt, zullen de vluchtelingen blijven komen. Naar Turkije en dan naar Griekenland, weet Vitsas. Bijna een half miljoen Syriërs zijn afgelopen jaar naar Griekenland gekomen. Daarbovenop nog zo’n 200.000 Afghanen, tienduizenden Irakezen en tot slot mensen uit allerlei andere landen, die zich aansluiten bij de vluchtelingenstroom, op zoek naar een betere toekomst. Tot nu toe houdt de Griekse bevolking zich goed en is er veel inzet om de vluchtelingen op Grieks grondgebied zo goed mogelijk op te vangen. Solidariteit staat hoog in het vaandel van de linkse regering. Maar die regering weet ook dat de fascistische partij ‘Gouden Dageraad' op het vinkentouw zit. Her en der worden al bijeenkomsten van partijen en organisaties verstoord en verschillende leden van Gouden Dageraad zitten in de gevangenis wegens geweldpleging tegen buitenlanders.
Vitsas legt uit dat Griekenland meer doet dan vluchtelingen opvangen. Zijn land probeert ook een rol te spelen bij het stabieler maken van de hele regio. En geregeld met succes: ‘We doen welbewust niet mee aan militaire missies in onze regio. Daardoor kunnen we in sommige gevallen een bemiddelende rol spelen. Of het nu gaat om Egypte, Libanon, Israël, Palestina of Cyprus. Als we ergens bommen gaan gooien of soldaten naartoe sturen, is zo’n rol onmogelijk.’ Hij is het helemaal met Emile Roemer eens dat Nederland ook beter zou kunnen inzetten op diplomatieke in plaats van militaire betrokkenheid: ‘Landen zouden er beter aan doen geen bommen te gooien maar diplomatieke kanalen te gebruiken om strijdende partijen aan tafel te krijgen.’
Yannis Dragasakis is de vice-minister-president en een van de oprichters van Syriza. Hij is nauw betrokken bij het financieel-economische beleid van zijn regering. Veel vrijheid heeft de regering niet, omdat ze gebonden is aan allerlei verplichtingen tegenover de EU, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds. Toch probeert de regering zo rechtvaardig mogelijk de noodzakelijke bezuinigingen te verdelen en de armste mensen zoveel mogelijk te ontzien: ‘In dat kader geven we voorrang aan voedselsteun voor de armen en hebben we zojuist steun van het parlement gekregen om onverzekerden toch toegang tot de gezondheidszorg te geven. Als er meer geld nodig is om de begroting op orde te krijgen, willen we meer belasting heffen bij de rijken en willen we belastingontduikers aanpakken, op basis van de Lagarde-lijst die we van de Duitsers hebben gekregen. We gaan het kadaster op orde brengen en werken aan de heropbouw van ons land. Je kunt onze situatie wel vergelijken met een land dat juist een oorlog achter de rug heeft. We zijn een kwart van ons bruto nationaal product kwijt. Een kwart van de mensen zit zonder werk. Hele families zijn afhankelijk van één gepensioneerde. Veel mensen zitten in de overlevingsmodus. Als regering hebben we een eind gemaakt aan de huisuitzettingen van huurders met betalingsachterstanden. En we organiseren gratis openbaar vervoer voor de armste laag van de bevolking. We doen wat we kunnen maar we weten dat dat niet genoeg is. Het is van levensbelang dat we onze economie stabiliseren en investeerders aantrekken. De tijd lijkt daarvoor iets beter dan afgelopen jaar. Toen was er sprake van een maatschappelijke en politieke verlamming. We hadden geen geld om salarissen en pensioenen uit te betalen. Nu komt er meer belastinggeld binnen doordat we gespreid betalen mogelijk maken. We hebben de buitenlandse importen omlaag weten te brengen en goed gebruik gemaakt van de EU-subsidies waartoe we toegang hebben gekregen. Voor dit jaar verwachten we over de eerste zes maanden nog een kleine krimp en voor de tweede helft een beperkte groei.’
Dragasakis vindt dat Europa zich op dit moment een stuk redelijker opstelt dan het IMF: ‘Het IMF weigert mee te werken aan een snelle beoordeling van wat wij in het kader van het memorandum hebben gedaan, terwijl iedereen ziet dat het 'twee voor twaalf' is omdat de bevolking geen eeuwig geduld heeft en wij als regering ook eindelijk vooruit willen.’
