Arend en Kees: terugblik op hun favoriete SP-cartoons
De SP-site is vernieuwd en de oplettende bezoeker zal het gemerkt hebben: we hebben afscheid genomen van de wekelijkse bijdragen van onze cartoonisten Kees Willemen en Arend van Dam. Honderden tekeningen maakten zij voor ons; tijd om met hen terug te blikken op hun eigen favorieten en het verhaal erachter.
Arend van Dam maakte sinds 2002 honderden cartoons voor de SP.
'Dit is een belangrijk item waar ik veel over getekend heb. De SP kijkt kritisch naar marktwerking, de verzelfstandiging en schaalvergroting van nutsbedrijven. Al die mensen die voor onze voormalige nutsbedrijven werken zijn marktconforme salarissen gaan verdienen. Ze denken belangrijk werk te doen, maar zijn als kleine jongens bezig met een wedstrijdje ver-pissen. Met mijn tekening kleineer ik in feite het machogedrag van die mannetjes.
De onderwerpen waar ik graag over teken en waar de SP veel mee bezig is sluiten vaak naadloos op elkaar aan. Als tekenaar zoek ik beelden die in één oogopslag laten zien waar het om gaat. Ik stel onrecht stevig aan de kaak en een cartoon is daar het ideale medium voor. Eerst lach je, daarna zie je de ernst in.'
Kees Willemen heeft bijna vijftien jaar voor de SP getekend.
'Dit is een bekende uitspraak van Rutte, in het debat met Sadet Karabulut. Armoede bestaat niet. Kom, kijk eens om je heen! Dat hij blind is lijkt me volstrekt duidelijk. Er zijn zoveel mensen die de grootste moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. De verwachting is dat dat alleen maar erger wordt nu de huren omhoog gaan en het eigen risico opnieuw stijgt.
Ik word nog vaak aan deze cartoon herinnerd. Hij is kort en bondig, qua beeld en boodschap. Het is een uiterst simpele grap natuurlijk, maar daarom sloeg hij aan. De bezoekers van SP.nl verkozen deze in 2011 tot SPotprent van het jaar.'
Arend van Dam: 'De JSF als vliegende Fyra. Toen berichten in de krant verschenen over het falen van de Fyra kreeg ik gelijk associaties met het JSF-project. Het is zo'n typisch geval van verkeerd inkoopbeleid. Straks hebben we een vliegtuig wat ontzettend kwetsbaar is en heel duur. De Nederlandse overheid heeft met de aanschaf van de Fyra enorm geblunderd. Al dat staal dat op het spoor staat te roesten. Al die miljarden die geïnvesteerd zijn hebben ze vervolgens op de zorg bespaard.'
Kees Willemen: 'Koopkrachtplaatjes zijn natuurlijk abstracte gegevens. De dagelijks werkelijkheid is dat je dat niet kunt eten. Als er weinig meer te eten valt, dan maar gegratineerde koopkrachtplaatjes. Het jongetje dat rechts zit, met zijn handjes op 't bord: 'Koopkrachtplaatjes? Sla mij maar over!'.
Eigenlijk zijn al mijn cartoons recht uit het leven gegrepen. Zo niet uit het mijne dan van de mensen om me heen. Ik ben inmiddels bijna 72. Mijn eerste les in politiek kreeg ik toen een buurjongen uit mijn geboortedorp in Brabant tijdens de politionele acties in Indonesië sneuvelde. Ik was toen een jaar of zes, zeven. Ik kreeg les als jongetje in een tot school omgebouwde leerfabriek omdat de Duitsers op het einde van de Tweede Wereldoorlog de school hadden opgeblazen. Is het leven beter geworden? Gedeeltelijk wel maar veel dingen zijn helaas hetzelfde.'
Arend van Dam: 'Deze tekening viel me spontaan in, toen ik onderweg was van huis naar werk. Het is een gek plaatje, dat meteen doet inzien dat de participatiesamenleving een raar idee is. De tijd waarin mensen bij elkaar in gaan wonen is voorbij, dat kun je niet terugdraaien. Je ziet op zo'n plaatje gelijk dat de middelste generatie de klos is. Een baan, kinderen, en dan ook nog voor je ouders moeten zorgen. Wat een luchtfietserij.
Deze tekening was waanzinnig populair. Ik krijg nog wekelijks verzoeken van actiekranten en organisaties of ze 'm mogen gebruiken. Hij spreekt ontzettend veel mensen aan.'
Kees Willemen: 'In 2012 keken we met z'n allen naar de Olympische Spelen. Maar niet voor iedereen is het goud wat er blinkt, ook al kijk je naar een succesvolle editie waarin we veel gouden plakken wonnen. Dat is waar mijn tekeningen vooral over gaan, hoe het dagelijks leven eruit ziet. Aanmaning op aanmaning. Kijken naar sport is een escapisme, maar op een gegeven ogenblik dringt het door dat je de aanmaningen niet kunt blijven ontvluchten.'
Arend van Dam: 'Deze tekening sluit daar een beetje op aan. Iedereen wil zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Iedereen die gezond is wil dat althans. Maar als je dat niet kan, dan houdt het op. Ook al zou je het willen. Als je dementeert of van verzorging afhankelijk raakt dan is het verzorgingshuis oneindig veel beter. Je houdt contact met andere mensen, je blijft geactiveerd, er wordt van alles gedaan, dat red je thuis achter de geraniums niet.
Als je verzorgingshuizen sluit, dan stop je dat geld in goede thuiszorg, zou ik zeggen. Maar dat gebeurt niet. Veel mensen die werken in de thuiszorg of verpleeghuizen raken hun baan kwijt. Er gaat een hoop vakbekwaamheid en loyaliteit verloren, en dat krijg je niet zomaar terug. Het is als een boom. Als je 'm omzaagt heb je niet zomaar weer een nieuwe.'
Kees Willemen: 'Mensen in de bijstand moeten elk werk accepteren dat beschikbaar is, zei de regering op een gegeven moment. Daar zit een enorme tegenstelling in; mensen met muren vol diploma's moeten sneeuwruimen. Om me heen zie ik allerlei mensen moeite doen hun cv op te leuken om met de grootste moeite aan het werk te komen. Dan kom je in de bijstand en moet je ver onder je niveau gaan werken. Dat is volstrekte verdringing. Mensen die het liefst met hun handen werken druk je uit de arbeidsmarkt door anderen dat werk te laten doen omdat ze geen ander werk kunnen vinden.'
Arend van Dam: 'Gevleugelde woorden van Máxima, 'een beetje dom'. Dat kon ik perfect gebruiken om de bezuinigingen uit de troonrede van 2013 mee te vertalen. Door heel hard te bezuinigen maak je de economie kapot. Het kabinet kijkt alleen naar die cijfers. Staatssecretaris Van Rijn durft te beweren dat het allemaal beter wordt. Natuurlijk moet je je huishoudboekje op orde hebben, maar soms moet je schulden maken, investeren, om daarna weer te verdienen.'
Kees Willemen: 'Ons hele toeslagenssysteem is niets meer dan het rondpompen van geld. Als je eenmaal toeslagen krijgt, moet je dat vaak weer terugbetalen. Dat heb ik zelf ook meegemaakt. Een heleboel mensen hebben verschrikkelijk veel moeite om dat goed te doen. De regering deed een voorstel om al die toeslagen te vereenvoudigen, maar dat was niet meer dan een verkapte bezuiniging. En dus: geen toeslag. En geen hagelslag!'