Verslag Partijraad 26 april 2008
De Partijraad begint met een nieuwe film over de Tweede Kamerfractie. Hij toont de installatie van Farshad Bashir, het afscheid van Rosita van Gijlswijk, een werkbezoek met Agnes Kant, het vragenuurtje volgens Ronald van Raak en het geduld waarover je volgens Harry van Bommel in de Tweede Kamer moet beschikken.
Opening door Jan Marijnissen
Na dit Tweede Kamerbezoek meldt partijvoorzitter Jan Marijnissen dat deze korte film over de fractie slechts een half beeld geeft van de SP. Er is namelijk ook een film in de maak over de SP als partij. Een DVD met deze twee films en bekende SP-spotjes zal, inclusief een CD met liedjes van Bob Fosko en een vernieuwde uitgave van het boekje ‘Modern Socialisme', over enkele maanden als pakketje naar alle leden worden opgestuurd.
Hierna kondigt de partijvoorzitter oud-VVD-minister van VROM Pieter Winsemius aan. De twee hadden in 2006 vlak voor de verkiezingen in Nova een interessante discussie over huisvesting. Winsemius deed het jaar daarvoor onderzoek op dit vlak. Het rapport ‘Vertrouwen in de Buurt' van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid kwam daaruit voort.
Toespraak Pieter Winsemius
Winsemius zet een eerste puntje op de i: mensen wonen niet in wijken, maar in buurten. Zijn stelling is: de buurt kan ertoe doen. Dat begrijpt de SP en de buurten hebben de SP dan ook nodig. Het WRR-rapport ‘Vertrouwen in de buurt' is mede gebaseerd op 170 interviews met mensen in achterstands-, middenstands- en voorstandswijken. Met een open vraag nodigden de onderzoekers de bewoners uit met hun eigen problemen te komen.
Voor de oplossingen van problemen kan de buurt er op vier manieren toe doen. De eerste manier is fysiek. Bewoners koppelen de identiteit van hun buurt vaak aan tastbare dingen. Niet voor niets kun je zelfs yuppen politiek actief maken als je aankondigt een bepaalde oude lindeboom te kappen. De tweede manier is veiligheid. In Schiemond (Rotterdam) kreeg een buurt het etiket van meest kindonvriendelijke buurt. Dat maakte de bewoners boos. De onvoldoende voor veiligheid veranderde – dankzij een buurtwacht die door de woningbouwcorporatie in het leven werd geroepen – binnen een paar jaar in een ruime zeven. De derde manier waarop de buurt ertoe doet is sociaal. In achterstandswijken – en dus ook in de veertig Vogelaarwijken – bestaat er in sociaal opzicht een probleem. De mensen leven er in een harde, onrustige maatschappij met veel gedoe en chaos. Bewoners hebben te maken met te snelle veranderingen en zijn argwanend over ‘ze', oftewel de regenten. Voor de politiek ligt er een belangrijke taak hier een brug te slaan. Het vierde punt is het onderwijs. In achterstandswijken leven kinderen thuis en op straat vaak in een chaos. School kan dan een anker zijn, een rustpunt. In de basisschoolperiode zijn er nog wel buurtscholen, maar vmbo's zijn veel groter en liggen vaak verder uit de buurt. Het percentage kinderen met psychische problemen, de uitvalcijfers op school en de criminaliteitscijfers zijn hoog. In Rotterdam moet het Albeda College de extra zorg voor deze jongeren afstoten, omdat de school anders in de financiële problemen komt. En dan maken we ons in Nederland druk over de canons!
In de buurten moet voor structuur gezorgd worden. De veiligheid – ‘sociale herovering' – is de gemakkelijkste eerste stap. Daarna begint het pas. Je moet de openbare ruimte teruggeven aan de buurtbewoners. Op het Afrikaanderplein in Rotterdam bestaat een verbod op samenscholing. Dat kan niet de bedoeling zijn. Mensen moeten juist de straat op. Verder hebben bepaalde groepen extra aandacht nodig. Je mag best wat van mensen vragen, maar dat betekent niet dat je ze aan hun lot overlaat. We moeten onze hand uitsteken naar allochtone moeders bijvoorbeeld, hen helpen hun weg op de arbeidsmarkt te vinden. Een andere groep vormen de ‘witte senioren'. Zij ervaren hun buurt als een vreemde omgeving. Ze uiten dat door in termen van ‘wij' en ‘zij' te spreken. Door deze mensen weer bij de buurt te betrekken wordt de buurt ook weer van hen. De SP is beter dan andere partijen in staat deze mensen te bereiken – het is deels de eigen achterban.
Een belangrijke groep die aandacht verdient is de jeugd. Die moet weer gaan sporen in plaats van ontsporen. Een standaardrecept voor ontspoorde jongens vormen de drie w´s: wijf, werk, woning. Het gaat erom de chaos waarin ze leven te vervangen door structuur en verbondenheid. Sommige scholen spelen daar nu al een rol in. Een Brede School is niet alleen een school met kinderopvang, maar kan ook breed zijn door de buurt erbij betrekken. Dat kost geld, maar ontspoorde jeugd is nog veel duurder.
Pieter Winsemius beantwoordt een aantal vragen uit de zaal.
- Een vragensteller ergert zich aan de louter negatieve berichten in de media. Winsemius beaamt dit en vindt dat positieve ontwikkelingen zoveel mogelijk moeten worden benadrukt.
- Op de vraag waarom de overheid het zo ver heeft laten komen, verwijst hij naar de jaren negentig, toen de corporaties verzelfstandigden. Een deel van hen heeft het niet begrepen. Zij snappen niet dat zij een maatschappelijke functie hebben.
- Is het probleem van wijkraden niet dat het systeem van bovenaf wordt ingesteld? Volgens Winsemius bestaat er veel verschil tussen buurten. Er zijn goede voorbeelden van wijkorganisaties, met roterend bestuur en andere manieren om het open te houden. Maar in kwetsbare buurten kan het nodig zijn zoiets professioneel te ondersteunen, anders komt dat soms niet van de grond.
- De vraag hoe jeugdhulpverlening effectiever gemaakt kan worden, beantwoordt Winsemius met de stelling dat het welzijnswerk door jarenlang jojobeleid om zeep is gebracht. Als je buurten verder wilt helpen, moet je minstens tien jaar de tijd nemen. De centra voor Jeugd en Gezin van minister Rouvoet hebben bijvoorbeeld maar voor zes jaar geld. Wat gebeurt er na die tijd?
Hans van Heijningen
De algemeen secretaris dankt na de pauze Pieter Winsemius voor zijn bijdrage. De Partijraad stelt het verslag van 23 februari vast. De algemeen secretaris meldt dat Manja Smits in de Tweede Kamer Ron Abel vervangt, die er door persoonlijke omstandigheden mee stopt.
De integratienota is in veel afdelingen en op zeven regioconferenties besproken. Op hoofdlijnen bestaat er steun voor de conceptnota. Op basis van de gemaakte opmerkingen zal de nota worden aangepast. Het resultaat wordt in juni aan de Partijraad voorgelegd. Uiteindelijk gaat het er vooral om dat afdelingen met de nota aan het werk kunnen en dat ze initiatieven ontwikkelen. We horen de mensen te kennen en daar hoort een breed netwerk bij.
Van de ZO-krant zijn er al een miljoen besteld. Toch hebben nog te veel afdelingen geen aanvraag ingediend. Wie zich zorgen maakt over de bezorging: zelfs in de grachtengordel van Amsterdam zijn 170 mensen bereid gevonden om kranten te verspreiden…
De Partijraad wordt gevraagd in te stemmen met het voorstel van het Partijbestuur om twee commissies samen te stellen voor de Europese verkiezingen in juni 2009. De Partijraad gaat in beide gevallen akkoord. In de programmacommissie zitten Arjan Vliegenthart (commissievoorzitter en lid Eerste Kamer), Jan Marijnissen (partij- en fractievoorzitter), Tiny Kox ( fractievoorzitter Eerste Kamer), Harry van Bommel (lid Tweede Kamer), Erik Meijer (lid Europees Parlement), Kartika Liotard (lid Europees Parlement), Eric Smaling (lid Eerste Kamer) en Alexander van Steenderen (medewerker Tweede Kamerfractie Europese Zaken). In de kandidatencommissie nemen plaats: Jan de Wit (lid Tweede Kamer), Herman Beekers (lid Dagelijks Bestuur) en Hans van Heijningen (algemeen secretaris).
Aankondigingen en oproepen
Sharon Gesthuizen roept de afdelingen op om de stakende postwerkers met vol vermogen te steunen. Het gaat niet alleen om een half procentje loon. Ook de post dreigt slachtoffer te worden van neoliberaal fundamentalisme. Bestel de SP-kaarten ‘Red de postbode', vraag Sharon langs te komen bij acties en stakingen en vergeet ook de soep-express niet.
Farshad Bashir meldt dat het kabinet blijft spreken over een ‘opbouwmissie' in Afghanistan. Vandaar dat Harry van Bommel en hijzelf het land in gaan om mensen hierover te informeren. Hij roept afdelingen op een discussieavond te organiseren en een van hen uit te nodigen. Dit kan via Guido van Leemput.
Anna la Verge van ROOD Amersfoort kondigt een grote leerlingendemonstratie tegen de ophokplicht aan, een demonstratie op Internet. Op 5 mei wordt de website www.geenophokplicht.nl geopend. Het is de bedoeling dat een week later het kippenhok vol is met steunbetuigers. Bestel via Elien Postma of rood@sp.nl stickers en ga langs bij scholen om mensen te wijzen op deze Internetdemonstratie.
Paul Ulenbelt stelt dat de vakbeweging een grotere voorkeur heeft voor tomaten dan voor rozen. In ons land is een strijdbare vakbondsbeweging onmisbaar. Daarom is er op 7 juni de SP-vakbondsdag, waar de SP haar solidariteit met de vakbeweging laat zien. Ulenbelt roept iedereen die actief binnen de vakbond is op om zich aan te melden via vakbondsdag@sp.nl
Fetse Visser vertelt over het rapport van Paulus Jansen met als titel ‘Schrap de wachtlijstbelasting’. In sommige gemeenten moet je betalen om op de wachtlijst te staan voor een woning. Het verschil tussen gemeenten kan oplopen tot wel 153 euro in drie jaar. Visser roept afdelingen op om met het rapport en een eigen onderzoek deze kwestie aan te kaarten in hun gemeente. Voor vragen kunnen afdelingen terecht bij Fetse Visser.
Vincent Mulder verwelkomt Heerhugowaard als afdeling in oprichting. Zij hebben meer dan honderd leden en zijn actief, onder andere tegen de sluiting van wijkcentra. Ook Nieuwerkerk aan den IJssel is een afdeling in oprichting. Op de volgende partijbestuursvergadering zal worden besloten of Nieuwerkerk aan den IJssel een volwaardige status krijgt. Afdeling in oprichting Goes heeft succesvol actie gevoerd tegen sloop en voor sociale woningbouw, onder andere met een huis-aan-huisenquête. Goes krijgt de status van volwaardige afdeling.
Werkgroepen
De Partijraad en de gasten spreken in zeven werkgroepen over de verspreiding van de ZO-krant en over de voortgang in de afdelingen met het versterken van de fundamenten. In de verschillende werkgroepen komen uiteenlopende ervaringen en inzichten aan de orde. Ook wordt gesproken over het belang om de ZO-krant via huis-aan-huis aanbellen te bezorgen in minstens één buurt van stad of dorp . Dit kan gecombineerd worden met het doen van buurtonderzoek (‘Hoe is het hier in de buurt?’).
Over het versterken van de fundamenten meldt een aantal afdelingsvoorzitters dat zij het ledenbezoek als een prima middel zien om contact met hen te krijgen. Niet alleen nieuwe leden, maar ook ‘oude' leden worden in een aantal afdelingen bezocht. De scholing ‘Heel de mens’ wordt genoemd als goede manier om mensen actief te maken. Nog een tip: gebruik kleine acties ook om mensen te scholen, zodat de stap van folderen naar bestuursdeelname niet te groot is.
Toespraak Jan Marijnissen
Partijvoorzitter Jan Marijnissen sluit de Partijraad af. Hij vertelt over de ‘gulden regel' waar de SP mee begon: “De SP zal verbonden zijn met mensen, de gewone mensen, of niet zijn”. Maar hoe doe je dat? Begin jaren zeventig gingen we langs de huizen, verkochten onze krant en maakten een praatje. Wat ligt de mensen op het hart? Zo werden we in de buurt als een vis in het water. Deze aanpak leert je iets over het leven en we hebben tegelijk het vertrouwen van mensen gewonnen. Met de juiste inzet én analyse zijn we in staat bergen te verzetten. Zowel toen we klein waren als nu we groot zijn.
Er heerst een diep wantrouwen in de politieke elite. Wij weten waar dat vandaan komt. Wie houden een onderzoek naar de oorlog in Irak tegen ? En het referendum over de Europese grondwet? Wie beloofden zoet en gaven slechts zuur en bitterheid? Wie vernielden het onderwijs, introduceerden de marktwerking in de zorg? CDA, VVD en PvdA zijn vervreemd van de mensen. Maar er gloort hoop; de mensen laten zich niet meer bedotten. Deze drie partijen hebben in de peilingen niet genoeg zetels om samen een regering te vormen. Er loert wel gevaar op rechts. De gemakkelijke praatjes van TON en de tonnies. Het is onze taak te vragen naar hun oplossingen – het zal blijken dat het om een afsplitsing van de VVD gaat. Ook moeten we de discriminatie van de PVV aan de kaak stellen.
We hebben in Zembla kunnen zien hoe het onze klokkenluiders vergaat. Ik vind het een nationale schande. De SP kreeg een Tweede Kamermeerderheid voor een fonds voor klokkenluiders, maar minister Ter Horst weigerde dit uit te voeren.
De SP is thuis in de buurten. Na de Tweede Wereldoorlog besloot Nederland dat mensen betere huisvesting moesten hebben. Men wist dat dat niet via de markt kon. Onder Lubbers III werd besloten de sociale huisvesting aan de markt over te doen. De woningbouwcorporaties degradeerden tot projectontwikkelaars, de salarissen van de directies werden verdrievoudigd, er werd amper sociale woningbouw gepleegd en de huren werden verhoogd. Toch heeft een aantal corporaties zich hervonden en is tot de conclusie gekomen dat er een socialer beleid gevoerd moet worden.
Het kabinet selecteerde veertig wijken op dubieuze gronden. Het geld voor die wijken moest niet van de overheid komen, maar via een heffing van andere corporaties. Den Bosch heeft geen Vogelaarwijk. Ik weet dat daar wijken zijn waar ook veel moet gebeuren. Maar de corporaties daar moeten geld leveren voor de wijken van mevrouw Vogelaar en hebben zo minder geld om de problemen op te lossen. En er is meer. Het geld komt ten goede aan de wijken waar ook eigenaars wonen. De huurders betalen dat via hun corporaties. Dat lijkt me de wereld op zijn kop, zeker voor een sociaal-democraat. Tegelijk ging de regering vennootschapsbelasting heffen over niet alleen de commerciële, maar ook de sociale activiteten van corporaties. Wat voor signaal geef je daarmee af? Dat ze hun sociale activiteiten ook commercieel moeten gaan inrichten. Een compleet verkeerd signaal. In een hoorzitting in de Tweede Kamer bleek dat er veel kritiek bestaat op het beleid van Vogelaar. De huurder s merken niks van het beleid. De wethouders, ook die van de PvdA, zijn tegen. En de corporaties zijn tegen.
De SP dankt haar bestaan aan het werken in de buurten. Maar we weten daardoor ook wat er fout is gegaan. Door jarenlange verwaarlozing zitten we nu met problemen waar we jaren voor nodig hebben om ze op te lossen. Maar met alle problemen zijn er ook de mensen die trots willen zijn op hun wijk. Zij staan in de rij om de problemen op te lossen. Wat kan de politiek doen? Ten eerste, knip de grote woningcorporaties op. Geef huurders zeggenschap over het beheer in de buurt. Wij willen kleinschalige scholen, ook vmbo's in de buurt. We willen dat kinderen in de buurt een vak kunnen leren. We willen zorg in de wijk en de buurt terug, ouderenzorg kleinschalig in de buurt realiseren. We willen voorzieningen, winkels terug in de buurt. We willen dat sport en spel in de buurt wordt gehouden. Opvoedingsondersteuning in de buurt. We willen dat UWV en CWI worden afgeschaft; dat mensen in de buurten een één-op-één-begeleiding krijgen naar de arbeidsmarkt. We willen dat buurten aangesloten zijn op goed en betaalbaar openbaar vervoer. Wijkagenten en buurthuizen terug in de wijk. Het moet een aanpak zijn die van onderop komt, gestimuleerd door de overheid. De corporaties zullen rechtstreeks moeten investeren in de buurten, niet via een fonds.
Vanaf mei zal de SP meer dan een miljoen kranten verspreiden. Een ideale gelegenheid om mensen te informeren over onze standpunten. De krant heet ‘ZO', omdat onze alternatieven centraal staan. Wij laten zien dat er al plaatsen zijn in Nederland waar gebeurt wat wij bepleiten. Wij laten zien dat de menselijke maat terug kán. Maar we doen meer. Iets unieks. We gaan een onderzoek doen, van beneden naar boven, niet in veertig wijken, maar in vierhonderd wijken. We bellen aan met een simpele vraag: “Hoe staat het er eigenlijk voor hier in de wijk?” Het antwoord geeft voor geïnteresseerde SP'ers altijd aanleiding tot meer vragen. Het wordt waarschijnlijk een van de grootschaligste onderzoeken, van mens tot mens, in de Nederlandse geschiedenis. Het geeft ons als partij weer de positie van de partij die niet alleen weet wat er leeft, maar ook wat levensvatbare oplossingen zijn. Ik hoop dat jullie dit steunen. (De Partijraad steunt dit).
Tot slot. Volgende keer wil ik Arie van der Zwan uitnodigen, die het boek ‘Van Drees tot Bos' schreef. Het boek is een aanbeveling, omdat het laat zien wat er gebeurt als een partij zijn ideologische uitgangspunten verloochent, als een partij loszingt van de mensen die zij zegt te vertegenwoordigen. We moeten leren van de fouten van anderen om te voorkomen dat we dezelfde fouten maken. De SP is thuis in de buurten. We gaan allemaal op pad onder het motto ‘Buurten in de buurt’.