God zegene de greep
Het was deze zomer warm in het land en stil in de politiek. Maar dat is wellicht de spreekwoordelijke voorbode van een stormachtig politiek najaar.
Zeker in de Eerste Kamer – waar de regering geen meerderheid op voorhand heeft - kan het gaan spannen. Het afgelopen parlementaire jaar vonden al de nodige strubbelingen plaats: minister Blok kreeg met pijn, moeite en een steigerende PvdA-senator Adri Duivestein slechts het eerste jaar van zijn verhuurdersheffing door de Senaat.
Persoonlijk mocht ik namens een groot deel van de Senaat per motie minister Plasterk opdragen zijn huiswerk voor de toekomstige inrichting van het openbaar bestuur over te doen. De plannen van het sociaal akkoord zweven nog ergens tussen sociale partners en Tweede Kamer en missen vooralsnog een degelijk draagvlak aan de overkant van het Binnenhof. De creatieve maar soms weinig rechtstatelijke manier waarmee minister Opstelten zijn strijd voor 'law and order' in het wetgevingsproces vorm geeft, stuit een aanzienlijk deel van de Senaat tegen de borst. De voorgenomen criminalisering van illegaal verblijf lijkt er weinig kans te hebben en de bezuinigingen op de zorg zullen in de Eerste Kamer op breed verzet stuiten.
Van haar ambitieuze plannen en haar bezuinigingsdrift zag de regering nog weinig gerealiseerd. De tijd begint echter te dringen. Op Prinsjesdag zal premier Rutte met de politieke billen bloot moeten. De tijd van deelakkoorden lijkt voorbij nadat het zorgakkoord, het woonakkoord en het sociaal akkoord veel minder solide bleken dan ze leken. Vooroverleg over een nieuw bezuinigingsakkoord met oppositiepartijen D66 en GroenLinks is stopgezet, terwijl het CDA eerder afhaakte en SP en PVV geen enkele behoefte hebben het kabinet bij zijn megabezuinigingen een handje te helpen.
De regering lijkt nu aan te sturen op een ‘take it or leave it’-aanpak, in beide Kamers van de Staten-Generaal. Dat mag – maar of het wijs is, moet nog blijken. De oppositie in de Tweede Kamer negeren en die in de Eerste Kamer trotseren biedt echter geen garantie op succes. Een uitglijder is snel gemaakt. En hoe dan ook komen de gemeenteraads- en Europese verkiezingen vervaarlijk dicht bij – en kunnen ze lastige hordes voor het kabinet worden. Voorgangers struikelden daar al eerder over.
Maar wie weet, heeft de regering in de zomer achter de schermen druk aan een meerderheid voor haar plannen in de Eerste Kamer gewerkt. Dat is dan het tot nu toe best bewaarde geheim van het Binnenhof. Vooralsnog lijkt het nieuwe motto van Rutte-2 ‘God zegene de greep’. Benieuwd waartoe dat gaat leiden.
Arjan Vliegenthart
Deze column verscheen eerder in de SC, de opvolger van de Staatscourant.
