De onrendabelen
Het is boeiend, interessant, aansprekend en aangrijpend van begin tot eind. De film van Marcel van Dam -De onrendabelen- heb ik dan ook ademloos uitgekeken. Het moment dat me echt emotioneel raakte was toen Chris la Fleur uit Limburg zijn gehandicapte zoon op bezoek had. Mensen die hun levensverhaal bloot geven vind ik altijd boeiend om naar te kijken, en zoals hier, kan het me raken.
Wat ik zo mooi vind van de film, is dat de levensverhalen van deze mensen niet geromantiseerd of misbruikt worden. Ze zijn niet zo geportretteerd dat ze medelijden opwekken, doordat ook hun tekortkomingen en soms duistere kanten aan bod komen.
De kracht van de film van Marcel van Dam is de koppeling van cijfers en feiten aan het levensverhaal van deze mensen. Uiteraard ingebed in een maatschappelijke en politieke analyse. In zijn boek 'Niemandsland' schrijft van Dam: “De oude ideologie dat we met zijn allen verantwoordelijk zijn voor elkaar werd terzijde geschoven. Iedereen moet nu voor zichzelf zorgen. Maar er zijn mensen die daartoe de vaardigheden niet hebben en die in een alleen op rendement gerichte samenleving een nieuwe kaste vormen: de onrendabelen”
De kracht van Marcel van Dam is ook dat hij toegeeft dat hij dit eerst ook niet zag . “Toen ik het helder zag, was het al gebeurd.”, zegt hij letterlijk in het interview in onze Tribune. Maar nu ziet van Dam het wel, en belangrijker nog: hij doet er ook iets mee. Om anderen de ogen te openen en de maatschappelijke discussie aan te zwengelen maakte hij een mooie film en schreef hij een belangwekkend boek. Dat begint zo: “De tijdsgeest is een spook dat pas beschreven kan worden als de geschiedenis zich erover heeft ontfermd. Maar daar kan ik niet op wachten. Dit boek probeert het spook te beschrijven terwijl het nog ronddoolt.”
PvdA-er Diederik Samsom typeert de film als “een langgerekte aanklacht” om vervolgens de cijfers en feiten te ontkennen en te bagatelliseren. Vervolgens houdt hij een verkooppraatje over hoe goed en sociaal de PvdA wel niet is. Een CDA-wethouder noemt Van Dam zelfs “Hogepriester der Zieligheid” en stelt dat het goed is dat de tijd van Van Dam voorbij is.
Het spook doolt inderdaad nog volop rond. De politieke tijdsgeest is nog steeds neoliberaal. Ik hoop dat het boek en de film velen de ogen zal openen. Laat het ons inspireren om dit spook te verjagen. En samen strijden voor een alternatief voor wat heeft gefaald.
Voor een toekomstige samenleving waar het niet alleen ieder voor zich is, maar waar we samen verantwoordelijk zijn voor iedereen. Een samenleving waarin iedereen meetelt en mee kan doen. Niet alleen diegenen die economisch rendabel zijn.
