‘Waarom moet een publieke voorziening rendabel zijn?’

Privatiseringsroes

Het zijn overwinningen tegen de stroom in. Onlangs zijn in Brussel plannen gepresenteerd om het openbaar vervoer verder te beperken. Eurocommissaris Bulc wil het streekvervoer voortaan aan de markt overlaten. SP-Europarlementariër Dennis de Jong: ‘De Europese Commissie leeft nog steeds in een verstikkende liberaliseringsroes. Zij denkt dat de concurrentie wordt bevorderd, maar daar heeft de burger die gewoon fatsoenlijk openbaar vervoer wil helemaal niets aan. Als we dit niet stoppen, gaan busbedrijven zich alleen nog maar op populaire lijnen richten en verdwijnen belangrijke buslijnen op andere plaatsen.’

Het plan van de Europese Commissie versterkt de neerwaartse spiraal. Al jaren proberen busbedrijven die door de provincie worden ingehuurd om het openbaar vervoer te verzorgen, te beknibbelen op buslijnen waar ze te weinig winst op maken. Zoals in de Aldenhof, een wijk in het Nijmeegse stadsdeel Dukenburg, waar veel ouderen dankzij de gratis bus voor 65+ de rest van de stad kunnen bereiken. De grote bus werd vervangen door een klein busje en werd op zondag en in de avond helemaal geschrapt. Wijkbewoner van het eerste uur Ed van den Hoogenband verwoordt de woede onder buurtbewoners: ’Het is voor de zoveelste keer dat ze aan de bus in onze wijk zitten. Laat onze buurt toch eens met rust!’

Bewoners van de Aldenhof, ondersteund door de SP, kwamen snel in actie en dwongen gelijk af dat de bus in ieder geval in de avond en in het weekend zou blijven rijden. Die overwinning smaakt naar meer. De buurtbewoners willen nu hun volwaardige buslijn terug. Yurre Wieken, SP-raadslid en zelf woonachtig in de wijk: ‘Bij het vervoersbedrijf Breng zeggen ze steeds dat er te weinig mensen in de bus zitten om rendabel te zijn. Los van de vraag of dat waar is, waarom moet een bus rendabel zijn? Openbaar vervoer is een publieke voorziening! ’

Vrij reizen

De SP verzet zich niet alleen tegen het verdwijnen van buslijnen, maar komt ook met sociale alternatieven. Zo heeft de SP-fractie in de provincie Gelderland onlangs het plan gelanceerd om de bus in de daluren gratis te maken. SP’er Maurits Gemmink: ‘In de daluren rijden de bussen vooral op subsidie. Als die bussen toch rijden, waarom zorgen we dan niet dat iedereen in de daluren vrij kan reizen? Dat kost de provincie helemaal niet zoveel geld, en is goed voor de bereikbaarheid van Gelderland en het milieu.’

Het plan van de Gelderse SP-fractie volgt een trend die wereldwijd op gang komt: vrij reizen met het openbaar vervoer. Volgens Wojciech Keblowski, urbanisatie-onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel, is het aantal steden waar openbaar vervoer grotendeels vrij toegankelijk is sinds 1980 toegenomen van 6 naar 138. In 96 van deze steden hoeven helemaal geen kaartjes te worden gekocht. Gemmink: ‘Het is hoog tijd dat we ook in Nederland het tij keren en investeren in bereikbaarheid.’