Verslag partijraad 24 november 2012
1. Opening
De partijraad begint met een samenvatting van de media-optredens van de Tweede Kamerfractie van de SP. Daarna opent Jan Marijnissen de partijraad. Hij refereert aan het jaar 1977 waarin de SP campagne voerde voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer en Paul Kalma ging werken voor de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk instituut van de PvdA.
2. Inleiding Paul Kalma
Paul Kalma begint zijn verhaal met de mededeling dat hij altijd kritisch lid is geweest van de PvdA. Aanvankelijk vond hij dat zijn partij een te groot geloof had in de overheid, ten tijde van Paars 1 en 2 vond hij dat de PvdA zich juist te veel op de vrije markt richtte. Kalma is voorstander van verregaande linkse samenwerking.
Begin dit jaar publiceerde Kalma het boek ‘Makke schapen’, over de depolitisering van de westerse politiek. Volgens Kalma staat deze depolitisering een consequent links beleid in de weg. Op het eerste gezicht lijkt het niet slecht te gaan met ‘links’: de democraten hebben gewonnen in de Verenigde Staten, overal in Europa staan conservatieve regeringen onder druk en in veel landen breken protesten uit. Dit is de ene kant van de medaille. Want Obama voert een ‘Wallstreet-vriendelijke’ middenkoers en ook in Europa is de situatie niet zo rooskleurig: linkse partijen in Zuid-Europa buigen voor de draconische bezuinigingsmaatregelen van Europa en in het noorden van Europa werken linkse partijen mee aan onnodige bezuinigingen op sociale voorzieningen. Sinds het aantreden van het kabinet-Rutte II is dit in Nederland ook het geval.
De holle retoriek beheerst de discussie: voor of tegen Europa? Voor of tegen ‘ombuigingen’. De actie van de schoonmakers was een mooie actie, maar in de maatschappij gebeurde er weinig. Als er een opstand uitbreekt, dan is dat aan de rechterzijde.
Het kapitalisme heeft gefaald, maar kan gewoon zijn gang blijven gaan. Dit heeft grote gevolgen.
- Ongelijke verdeling welvaartsgroei. In westerse landen blijft de loonontwikkeling achter ten opzichte van de winsten.
- Daling arbeidszekerheid. De lonen blijven laag, de arbeid wordt geflexibiliseerd en mensen met weinig scholing en gebreken betalen de prijs hiervan.
- Verschraalde verzorgingsstaat. Door de verdere invoering van marktwerking wordt de sociale welvaartsstaat uitgekleed.
- Groeiende inkomensongelijkheid. De sterkste schouders dragen al lang niet meer de zwaarste lasten.
Het sociale kapitalisme dat een morele kern had en de verschillen draaglijk maakte, is verdreven door het financiële kapitalisme. Dit leidt tot privatiseringen en een calculerende overheid. Hierin spelen drie factoren een belangrijke rol.
1. Markt versus democratie. Afnemende invloed van de vakbonden, en een mondiale economie. De macht is overgedragen aan de financiële markten, dit is ook het beleid van de Europese Unie. De bezuinigingen van Europa werken contraproductief. De EU wil Europa inrichten naar ‘Duits model’, een permanente crisissituatie creëren: de 3-procentnorm hanteren waardoor voortdurend bezuinigd moet worden. Hiermee kan Europa worden hervormd: dit leidt onder andere tot een verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt en het verder uitkleden van de verzorgingsstaat.
2. Individualisering van maatschappelijke problemen. Het liberaal meritocratisch wereldbeeld: niet je afkomst heeft een belangrijke invloed op je mogelijkheden en je ontwikkeling, maar de motivatie om succes te boeken. Wie het niet lukt om successen te boeken, is daar zelf verantwoordelijk voor. Maatschappij-hervorming wordt getransformeerd tot werken-aan-je-zelf. Armoedeprogramma's pakken niet de armoede, maar de armen aan. Het voortbestaan van de middenklasse is gebaat bij meer armoede. Wie de aansluiting mist, loopt achter en heeft haar of zijn lot aan zichzelf te wijten.
3. Verbestuurlijking van de politiek. De afstand tussen burgers en organisaties die hen vertegenwoordigen is de afgelopen twintig jaar enorm toegenomen. Partijen en vakbonden ontwikkelden zich tot beleidsorganisaties. Het gevoel van sociale en politieke machteloosheid van veel laag opgeleiden komt hierdoor. De politiek heeft sterk aan relevantie ingeboet. De politiek verloor het contact met de achterban en voerde geen politiek debat meer. De depolitisering van het sociaal economisch beleid heeft de apathie toe doen nemen. Daarom is er nauwelijks sprake van verzet.
Waarom laten we ons als linkse partijen in de hoek van de anti-hervormers plaatsen? We hebben geen plan meer. Het beeld dat mensen van ons hebben ligt voor een deel aan onszelf. Een brede en overtuigende hervormingsagenda ontbreekt. De SP heeft net als de PvdA geen goed en uitgebreid hervormingsprogramma.
Links kan het politieke midden alleen maar veroveren met duidelijke opvattingen over:
1. de verzorgingsstaat – nieuwe initiatieven zoals eigen kracht conferenties zijn goede voorbeelden;
2. Europa – een positief links verhaal over Europa is nodig. Zonder meer democratische legitimiteit verliest Europa het draagvlak onder de bevolking. Wil de SP afstand nemen van haar eurosceptische houding? Wil de SP samen met de PvdA een bijeenkomst organiseren om de solidariteit met de Griekse bevolking te tonen?
Discussie zaal
Tijdens de discussie met de zaal komen een aantal aspecten van het verhaal van Paul Kalma aan de orde. Insprekers hekelen de rol van de PvdA, die na de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen koos voor samenwerking met de VVD in plaats van een centrum-linkse coalitie. Daarnaast wordt er gesproken over een linkse visie voor de (middel)lange termijn. Ook komt er kritiek op het beeld dat Kalma van de SP schetst als zou de partij vooral een tegenpartij zijn.
3. Filmpje Jan Marijnissen in Nijmegen
Jan Marijnissen is in Nijmegen en gaat in gesprek met fractievoorzitter Hans van Hooft jr. en afdelingsvoorzitter Matthias van Hunnik.
4. Inleiding Hans van Heijningen
Hans van Heijningen gaat in op een aantal praktische zaken.
Wim van Gammeren, Meta Meijer en Wiel Senden zitten in de commissie toepassing afdrachtregeling. Deze commissie heeft de afgelopen jaren zes gevallen behandeld. De leden zijn bereid om nog een nieuwe termijn te doen.
Daarnaast is er een beroepscommissie van de Partijraad. Deze commissie moet uit afdelingsvoorzitters bestaan. Inmiddels zijn drie leden van deze commissie geen afdelingsvoorzitter meer. Daarom zal een aantal leden worden vervangen. Willem Bouman (Doesburg) en John van den Heuvel (Lelystad) willen graag een nieuwe periode voor hun rekening nemen. Bets Beltman (Amersfoort), Fenna Veenstra (Sneek) en Frank Futselaar (Zwolle) worden voorgedragen als nieuwe commissieleden.
Websites. Een aantal afdelingen heeft een goede website, de sites worden goed bijgehouden en hebben hoge bezoekersaantallen. Goede voorbeelden: Nijmegen, Oss, Oirschot.
5. Verslag partijraad 29 september
Het verslag wordt zonder opmerkingen vastgesteld.
6. Begroting 2013
Rosita van Gijlswijk (penningmeester van de SP) licht de begroting voor 2013 toe. Het is de eerste begroting waarin de kosten van het nieuwe partijkantoor voor een heel jaar zijn meegenomen. De uitgangspunten van de begroting zijn als volgt: btw-verhoging 2 procent, prijs en loonstijging 1,4 procent, 78,15 fte aan medewerkers. Er wordt uitgegaan van 156 afdelingen en een basisbedrag van 1667 euro per afdeling.
De baten zijn 8.127.600 euro. Deze zijn lager dan vorig jaar, dit vanwege een afname van de landelijke subsidies en minder volksvertegenwoordigers. Daartegenover staat dat de uitgaven ook lager zijn dan in 2012: 7.552.500 euro.
De huisvesting is duurder dan in Rotterdam. Het gebouw wordt in veertig jaar afgeschreven. Grote installaties worden in twintig jaar afgeschreven en de kleine installaties vijf jaar. Daarnaast zijn de kosten voor de verzekering hoger en hebben we een hypotheek afgesloten.
Het dagelijks bestuur wil de partijraad het volgende voorstellen: de tarieven voor lokaal drukwerk zijn tot nu toe gelijk gebleven, ook nadat de SP haar drukpers had verkocht, en er werden geen overheadkosten voor de opmaak gerekend. Het nieuwe voorstel, nu al het drukwerk extern wordt gedrukt, is om de overheadkosten voor de opmaak, die nu nog betaald worden door de landelijke partij, wel door te berekenen aan de afdelingen. Ter compensatie krijgen de afdelingen dan 15 procent korting op de kosten voor het extern drukken.
Resultaat: 665.100, mutatie verkiezingsfonds: 490.000. 175.100 toevoegen aan algemene reserve.
Verkiezingsfonds: stand 31-12-2013: 1.048.830 euro.
De begroting is sluitend en de SP is een financieel gezonde partij.
Discussie zaal
• Ane Duijff, Heerhugowaard. Waar is de begroting van de Stichting Beheer SP?
• Harry de Jonge, Emmen. De overhead is nu in euro’s uitgedrukt. Waarom wordt deze verschoven naar de afdelingen?
• Frank Futselaar, Zwolle. Het drukwerk: zijn wij als partij niet te veel activiteiten aan het ontmoedigen? Is dit niet de verkeerde prikkel?
Beantwoording door Rosita van Gijlswijk
• De begrotingen van de aparte stichtingen ontbreken omdat het een geconsolideerde begroting is. Alle begrotingen van de stichtingen vallen hieronder.
• De overhead werd altijd precies uitgerekend. Maar we rekenden dit niet door.
• Frank constateert terecht dat de afdelingen meer moeten gaan betalen. Afdelingen worden niet ontmoedigd. De jaarkrant blijft nog steeds gratis. Daarnaast zijn onze afdelingen niet armlastig, er staat 800.000 euro op de bank.
De begroting voor 2013 wordt unaniem aangenomen.
7. Bespreking rapportage evaluatie afdrachtregeling (deel)raads- en Statenleden
Hans van Leeuwen, voorzitter van de commissie die belast is met het onderzoek en de evaluatie van de afdrachtregeling leidt het rapport en de discussie in. Het rapport is in het partijbestuur besproken en ongewijzigd doorgestuurd naar de partijraad. Hans geeft nadrukkelijk aan dat het eindrapport gaat over de actualiteit, de manier waarop er nu in onze partij wordt nagedacht over de afdrachtregeling. Het onderzoek gaat niet over het verleden, maar over het functioneren van onze regeling.
Het kwam voor de commissie niet als een verrassing dat de afdrachtregeling binnen onze partij breed gesteund wordt. Dit is logisch, want de regeling sluit aan bij de manier waarop wij aankijken tegen het vertegenwoordigen van de mensen. Daarnaast sluit de regeling goed aan op ons mens- en maatschappijbeeld. En tenslotte past de regeling goed bij het combineren van het binnen- en buitenparlementaire werk. De afdrachtregeling is van ons zelf. Hier moeten we trots op zijn en dit mogen we uitdragen.
Discussie zaal
Tijdens de discussie met de zaal wordt brede steun voor de afdrachtregeling uitgesproken en komen de volgende aspecten aan de orde.
• In een aantal steden wordt overdag vergaderd. Men zou graag de regeling voor de grote steden verruimd zien.
• Problemen gaan altijd over individuele gevallen, daarom vindt een aantal sprekers het belangrijk dat er altijd maatwerk wordt geboden.
• Een aantal insprekers geeft aan dat het rapport oppervlakkig is. Men had graag gewild dat er dieper was ingegaan op problemen die een aantal volksvertegenwoordigers van de SP krijgt doordat ze hun raadsinkomsten afdragen en op de rol van afdelingen die deel uitmaken van het lokaal bestuur.
• 48 afdelingen en Statenfracties hebben niks laten horen. Een aantal insprekers is hier verontwaardigd over.
• Moties tijdens congres.
In reactie op de vragen en opmerkingen uit de zaal geeft de commissie het volgende aan.
• De commissie heeft nagedacht over de kwaliteit van de rapportage en de formulieren. Het waren open vragen, daarom was het lastig om te rubriceren. Het was moeilijk om de reacties te wegen, omdat het niet mogelijk is om een wetenschappelijke analyse te maken, omdat het uiteindelijk ook om politieke keuzes van de afdelingen en de partij gaat. De opdracht was een evaluatie, geen wetenschappelijke analyse.
• Compensatie: als mensen recht op hebben op maatwerk dan hebben ze hier recht op en moeten ze het aanvragen. Als de landelijke penningmeester niet benaderd wordt, kan zij niks doen. Een telefoontje en de zaak wordt in werking gezet.
• Er is veel waardering vanuit de partij voor onze raadsleden. De SP is geen werkgever van onze raadsleden. Het blijft een nevenfunctie.
• Deze bijeenkomst bewijst het nut van deze evaluatie. We moeten het er regelmatig met elkaar over hebben. Duidelijk is dat er breed draagvlak voor de regeling is. Er is een aantal misverstanden over de regeling: het gaat om een raadsvergoeding, niet om een inkomen. Neem nieuwe mensen hier in mee, daarom moeten we het er regelmatig over hebben in de afdeling. De partij gaat geen inkomenspolitiek voor onze mensen voeren. Die strijd die moeten we in de parlementen voeren, maar we gaan niet via de raadsvergoeding de inkomensverschillen kleiner maken.
Na de discussie worden de volgende wijzigingsvoorstellen ingetrokken: 19, 20, 21 en 42. Brielle wil de moties 22 en 23 in stemming brengen. Beide moties worden afgewezen.
8. Commissie raadsdeelname
Vincent Mulder gaat in op de commissie. Het worden drukke en spannende tijden voor de afdelingen. We moeten lokaal klaar zijn voor de uitdaging van 2014: raadsverkiezingen op 29 maart . We moeten met sterke lijsten voor de dag komen. Argumenten die erop neerkomen ‘dat mensen op de SP moeten kunnen stemmen’ zijn geen sterke argumenten. We moeten het vertrouwen van de mensen winnen en niet beschamen. De commissie zal in gesprek gaan met de afdelingen en verwacht dat de afdelingen het gesprek op een redelijke manier aangaan. Het partijbestuur stelt de volgende mensen als commissielid voor: Willem Bliek, Frank Futselaar, Wim van Gammeren, Hans van Heijningen, Harre van der Nat, Meta Meijer, Marloes Piepers, Pim Siegers, Bart Vermeulen, Spencer Seegers en Vincent Mulder.
Voorwaarden.
- Er moet sprake zijn van een erkende afdeling die aan de statutaire verplichtingen voldoet. Een afdeling met meerdere gemeenten op haar grondgebied kan maar in een gemeente deelnemen.
- De afdeling moet organisatorisch op orde zijn, dus genoeg afdelingskader.
- De afdeling moet ideologisch op orde zijn.
- Kandidaten moeten blijk geven van loyaliteit.
- De afdeling moet actief onder de mensen zijn.
- Er moet voldoende actief kader overblijven voor een sterke kerngroep, sterk bestuur en een sterke raadsfractie.
- Bestuur en fractie kunnen een goede analyse maken over de mogelijkheden en de consequenties van deelname aan een college.
De commissie zal snel met een brief met vragen naar de afdeling komen, hier moet midden januari een reactie op zijn. In maart zal het partijbestuur dit bespreken. In juni zal er een tweede rapportage worden gevraagd. Dit kan in de zomervakantie tot nieuwe bezoeken leiden en in september zal er een advies van het partijbestuur komen.
9. Nieuwe afdelingen
Vincent Mulder kondigt aan dat er vier nieuwe afdelingen bij zijn gekomen: Ooststellingwerf, Eemsmond, Hoogezand-Sappemeer en Echt-Susteren. Nieuwe afdelingen in oprichting: Castricum en Nuenen.
10. Actie kinderschoenen
Er loopt een actie ‘Kinderen van de rekening’, Sadet Karabulut licht deze actie toe. In totaal wordt 46 miljard euro bezuinigd op werk, onderwijs en zorg. Er groeien in Nederland al 350.000 kinderen in armoede op. Wij zijn op Luxemburg na het rijkste land van Europa. En als het ons land niet eens lukt om de armoede onder kinderen aan te pakken, waar moet het dan wel lukken? Sadet roept de afdelingen op om aan de slag te gaan met het verzamelen van lege kinderschoentjes om de armoede aan de kaak te stellen.
11. Actie zorg
Voordat Renske Leijten een toelichting geeft op de actieplannen tegen de bezuinigingen op de begeleiding en de zorg, wordt er een korte documentaire vertoond om te laten zien welke mensen de dupe worden van de bezuinigingen.
De aanval op de AWBZ is door het kabinet-Rutte volop ingezet en de SP moet er voor zorgen dat deze plannen van tafel gaan. Vorige week is besloten dat we actie gaan voeren door lokaal het verzet te organiseren. Organiseer lokaal een comité, organiseer het verzet. Breng de mensen die verontwaardigd zijn over de bezuinigingen bij elkaar. We willen toe gaan werken naar een grote manifestatie in februari of maart. Het gaat hier om de vraag hoe we naar elkaar om kijken, hoe we als samenleving met elkaar omgaan.
12. Intermezzo Rood
Onlangs is er in Zwolle een nieuwe ROOD-groep gestart. Lieke Smits interviewt afdelingsvoorzitter Frank Futselaar en ROOD-verantwoordelijke Emma. De nieuwe ROOD-groep in Zwolle is afgelopen jaar opgestart door alle jongeren te bellen en uit te nodigen voor een bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst werd meteen besloten dat de groep actief zou worden. Dit valt of staat met goede begeleiding vanuit de afdeling. Er is hulp nodig bij het aanleveren van de gegevens, het bellen van mensen en beschikbaar stellen van een ruimte. Belangrijk is om bij ROOD nooit op te geven en wanneer er nieuwe mensen zijn altijd weer een nieuwe poging te wagen.
Lieke Smits roept de afdelingen op om aan de slag te gaan met ROOD en actie te voeren tegen het afschaffen van de studiefinanciering. Volgende week zaterdag vindt er een scholing plaats voor alle afdelingen die willen starten met een afdeling van ROOD.
13. Boekje 40 jaar SP
Irma Koopman en Tineke Claassens hebben een boekje uitgegeven over het veertigjarig bestaan van de SP. Uit elke provincie zijn leden benaderd die kort zijn geïnterviewd over hun werk voor de SP. Dit boekje wordt aan Jan Marijnissen, Emile Roemer en Hans van Heijningen overhandigd.
14. Afsluiting Emile Roemer
Emile Roemer opent zijn verhaal met de evaluatie van de afdrachtregeling. Emile is trots op de volwassen wijze manier waarop de discussie daarover is gevoerd.
Nederland heeft een nieuw kabinet. In zes weken bij elkaar gekletst, in twee weken heft het zich belachelijk gemaakt. Men dacht dat men met een gezellig kaartspelletje een kabinet in elkaar kon knutselen en het vertrouwen van de kiezers terug kon winnen. Met ruilen kun je niet gemakkelijk een regeerakkoord samenstellen. De manier waarop men omging met de inkomensafhankelijke zorgpremie was slecht. Het draagvlak voor een echt goede regeling is hiermee om zeep geholpen.
De lijn van het kabinet is hard bezuinigingen en meer eigen verantwoordelijkheid. VVD-beleid dus. Dit klinkt herkenbaar, want tijdens Paars 1 kon Frits Bolkestein zeggen: ‘Wij het beleid, zij de premier.’ Nu kan Rutte zeggen: ‘Wij het beleid, wij de premier.’ Het is heel raar dat in de media het beeld is ontstaan dat de VVD heeft verloren. Het tegenovergestelde is waar: de neoliberale politiek kan de komende 4,5 jaar gewoon doorgaan.
In de zorg wordt de marktwerking verder doorgevoerd: meer macht voor zorgverzekeraars, de basisverzekering wordt uitgekleed en de AWBZ wordt afgebroken en bij de gemeenten over de schutting gegooid. Men doet er alles aan om bij de mensen het idee tussen de oren te krijgen dat ze niet hoeven te betalen voor zorg die ze niet nodig hebben. Het gaat hier om een bewuste afbraak van de georganiseerde solidariteit in de zorg. Ook met de ontwikkelingssamenwerking komt men gemakkelijk weg. De PvdA schrapt nog eens een miljard. Er is geen minister van ontwikkelingssamenwerking meer, maar van internationale handel: VVD-beleid!
In tijden dat de werkloosheid fors oploopt en de overheid niet gaat investeren in de economie worden er juist meer mensen werkloos. Hoe haal je het dan in je hoofd om de WW terug te schroeven, contracten te flexibiliseren, de AOW-leeftijd naar 67 jaar te verhogen en 60.000 mensen in de sociale werkplaatsen te ontslaan? In het hele regeerakkoord komt het woord ‘armoede’ geen enkele keer voor. De harde werkelijkheid is dat kinderen soms hun schoen niet kunnen zetten omdat ouders te weinig geld hebben.
De plannen van het kabinet zijn een ramp voor de huursector. Komende jaren worden huurders geconfronteerd met een onvoorstelbaar grote huurverhoging. Als de plannen worden doorgezet dan hebben we straks geen woningcorporaties en sociale huisvesting meer. En ook de studenten worden de komende jaren flink gepakt. Niet alleen de ov-jaarkaart, maar ook de hele studiefinanciering dreigt te worden afgeschaft. Je moet studenten niet belemmeren en ontmoedigen om te studeren. Hierdoor haken mensen af. We moeten jongeren niet ontmoedigen, maar aanmoedigen om te studeren.
De PvdA geeft de VVD de kans om in hoog tempo de sociale zekerheid verder af te schaffen. Komende tijd worden we doodgegooid met woorden zoals ‘verantwoordelijkheid’, ‘hervormen’ en ‘transformeren’. Solidariteit wordt de komende jaren vervangen door de markt. De PvdA heeft ons wederom links laten liggen en daar krijgen ze spijt van. Mensen zullen getroffen worden door de maatregelen. We moeten voor deze mensen opkomen. Denk vooral na, toon veel lef, toon veel moed, juist op de momenten waarop het erop aan komt. Neem mensen mee in onze alternatieven. Durf de strijd aan te gaan. Maak de hoop voor heel veel mensen waar de komende tijd. Dan doe ik dat ook!